وضعیت ایران از منظر شاخص‌های مهم ارتباطات و فناوری اطلاعات

با رشد چشمگیر تکنولوژی، صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات، عامل زیربنایی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده و تا حد زیادی میزان توسعه ملی هر كشور با معیار توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در آن ارزیابی می‌شود. لذا در اختیار داشتن بنچمارک مناسب جهت بررسی میزان رشد و ارتقاء كشورها در حوزه‌های مرتبط با صنعت ICT بسیارمهم تلقی می‌گردد.

از طرفی با شناسایی وضع موجود در كشور و مقایسه آن با دیگر كشورها، می‌توان ضمن معطوف ساختن توجه به نقاط قابل بهبود و هدایت سرمایه در مسیر رشد و توسعه‌ی هوشمندانه، نسبت به ارتقاء وضعیت كشور و همپا شدن با كشورهای اول در صنعت، اقدام نمود.

لذا با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله بر برخی از شاخص‌های مهم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات تمرکز شده و با انجام مطالعه روی كشورهای منتخب فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال، وضعیت كشور ایران در این شاخص‌ها تبیین و در قالب نمودار با سایر كشورهای منتخب مقایسه می‌شود.

پهنای باند بین‌المللی

حداکثر مقدار نرخ انتقال داده بر بستر اینترنت از یک کشور به سایر نقاط جهان به عنوان پهنای باند بین‌الملل شناخته می‌شود. باتوجه به اهمیت اینترنت در توسعه و پیشرفت کشورها، سهم هر کاربر از این پهنای باند به عنوان شاخص عملکرد توسعه‌ای تعریف شده است.

سهم FTTH از پهنای باند

فیبرنوری به عنوان یکی از بهترین زیرساخت‌های ارتباطی ثابت، جهت انتقال داده با نرخ بالا شناخته شده است که با اتصال خانه‌ها به این زیرساخت، FTTHتعریف می‌گردد. امکان انتقال داده با نرخ‌های بالا درپهنای باند FTTH یکی از شاخص‌های مهم ارتباطی

است.

شاخص سرعت اینترنت

این شاخص میزان نرخ بارگذاری داده بر بستر اینترنت را نشان می‌دهد. کشورهایی که دارای شاخص سرعت اینترنت بالاتری هستند از زیرساخت‌های ارتباطی پیشرفته‌تر و پهنای باند بیشتری برخوردارند.

شاخص توسعه دولت الکترونیک

این شاخص تبیین کننده قابلیت ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان است که بر مبنای سه زیرشاخص محاسبه می گردد. میزان خدمات برخط، وضعیت زیرساخت مخابراتی و میزان سرمایه انسانی سه شاخص جهت تعیین میزان توسعه دولت الکترونیک یا همان EGDI می‌باشند.

شاخص توسعه ICT

شاخص منتشر شده توسط اتحادیه بین‌المللی مخابرات سازمان ملل بر مبنای معیارهای مورد توافق بین‌المللی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است که در سه زیرشاخه دسترسی، مصرف و مهارت گروه‌بندی می‌شود.

پوشش شبكه 5G

شبکه 5G به عنوان نسل جدید ارتباطات سیار سلولی قابلیت ویژه‌ای است که امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت سیار را برای کاربران محقق می‌گرداند. میزان پوشش جغرافیایی شبکه 5G نشانگر میزان تحقق بسترسازی برای استفاده از این تکنولوژی است.

پوشش شبكه LTE/4G

اگرچه بسیاری از کلانشهرها به شبکه LTE/4G به عنوان رایج ترین شبکه سلولی دسترسی دارند، اما به دلیل عدم پوشش کلیه نقاط یک کشور به این تکنولوژی، سنجش میزان دسترسی و گستره آن در سطح کشور بسیار حائز اهمیت است. این شاخص میزان دسترسی همه آحاد جامعه به قابلیت‌های این شبکه را مشخص می‌نماید.

کاربران تلفن همراه

با رشد تکنولوژی امکان ارائه خدمات اساسی از طریق موبایل محقق میگردد. لذا شاخص تعداد کاربران تلفن همراه که عموما به ازای هر100نفر تعیین می شود بیانگر شاخصه های دیگر نظیر شاخص دسترسی به اینترنت همراه، شاخص استفاده از خدمات الکترونیکی همراه است.

کاربران تلفن ثابت

اگرچه با رشد مخابرات سلولی و نیاز همیشگی بشر به اینترنت همراه، روز به روز از تعداد کاربران تلفن ثابت در جهان کاسته می‌شود؛ اما همچنان به عنوان یکی از شاخص‌های صنعت ICT در گزارشات بیان می‌گردد.

شاخص خدمات آنلاین

میزان خدماتی که به صورت آنلاین در اختیار شهروندان قرار گرفته و نیاز به حضور در مراکز و ادارات را به حداقل می‌رساند، به عنوان یکی از زیرشاخه‌های مهم EGDI تعریف شده است که با عنوان شاخص خدمات آنلاین تعریف شده است.

شاخص سرمایه انسانی

شاخص سرمایه انسانی، از سوی بانک جهانی معرفی شده که کشورها را بر پایه میزان توانمندی استعدادهای اقتصادی و تخصصی می‌سنجد. این شاخص از زیرمجموعه‌های شاخص EGDI می‌باشد.

شاخص مشارکت الکترونیک

این شاخص تعیین کننده میزان مشارکت شهروندان به صورت الکترونیک و میزان استفاده از خدمات الکترونیک ارائه شده توسط ادارات و سازمان‌ها می‌باشد.

شاخص آمادگی دیجیتال

شاخصی جهانی است که براساس 7 مولفه تعیین می‌گردد. این مولفه‌ها عبارت‌اند از: میزان نیازهای اولیه، سرمایه‌گذاری دولتی و تجاری، نیروی انسانی، زیرساخت‌های تکنولوژی و محیط کسب‌و‌کارهای نوپا، پذیرش تکنولوژی و میزان سهولت انجام کسب‌وکارها.