داستان مایکروسافت با دو دوست دوران کودکی در شهر سیاتل آغاز شد. بیل گیتس و پل آلن از همان نوجوانی به دنیای رایانه علاقه‌مند بودند. آن‌ها برای کار با رایانه، به آزمایشگاه دانشگاه واشنگتن می‌رفتند و ساعت‌ها وقت خود را آن‌جا می‌گذراندند. در سال ۱۹۷۱ میلادی، مسئول آزمایشگاه پس از استفاده بیش از حد آن‌ها از تجهیزات، از پل آلن خواست کلیدش را تحویل دهد. چند دهه بعد، آلن همان نامه را در مراسم افتتاح مدرسه علوم رایانه‌ای که به نام خودش نام‌گذاری شده بود، با افتخار خواند.
هدف آن‌ها از آغاز، فراهم کردن امکان استفاده همگانی از رایانه بود (یک رایانه روی هر میز، در هر خانه). مایکروسافت با همین هدف تأسیس شد و پایه‌گذار دگرگونی بزرگ در فناوری شد.
انقلاب علاقه‌مندان
در سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵ میلادی)، بیل گیتس دانشجوی دانشگاه هاروارد بود و پل آلن در شرکت هانی‌ول کار می‌کرد. آلن هنگام دیدن تبلیغی از رایانه Altair 8800 در مجله Popular Electronics متوجه فرصت بزرگی شد. این دستگاه به‌صورت کیت مونتاژ عرضه می‌شد و فاقد صفحه‌نمایش بود. کاربران باید از طریق چراغ‌ها و کلیدها با آن کار می‌کردند.
آلن با دیدن این آگهی، به سرعت نزد گیتس رفت و پیشنهاد داد که زبان برنامه‌نویسی برای این رایانه طراحی کنند. آن‌ها برنامه‌ای نوشتند که فرمان‌های کاربر را برای رایانه تفسیر می‌کرد. این برنامه به شرکت سازنده فروخته شد و به نام Microsoft BASIC شناخته شد.
در آن دوران، اکثر نرم‌افزارها فقط برای یک نوع رایانه نوشته می‌شدند و روی دیگر دستگاه‌ها اجرا نمی‌شدند. مایکروسافت با ارائه نرم‌افزار قابل اجرا روی دستگاه‌های مختلف، تحولی بزرگ ایجاد کرد.
بیل گیتس در سال بعد نامه‌ای به کاربران علاقه‌مند نوشت و از آن‌ها خواست نرم‌افزار را کپی نکنند. او تأکید کرد که نرم‌افزار نیز همانند سخت‌افزار باید ارزش‌گذاری شود. اد لازوسکا (استاد دانشگاه واشنگتن) این نامه را آغاز رسمی ارزش‌گذاری برای صنعت نرم‌افزار می‌داند.
آغاز دوران رایانه‌های شخصی
در دهه ۱۹۸۰، مایکروسافت سیستم‌عامل MS-DOS را طراحی کرد. این سیستم‌عامل روی رایانه‌های خانگی شرکت IBM نصب شد. مایکروسافت با هوشمندی، حق استفاده غیرانحصاری این سیستم‌عامل را حفظ کرد و آن را در اختیار سایر سازندگان نیز قرار داد. همین تصمیم، موجب گسترش جهانی نرم‌افزارهای مایکروسافت شد.
MS-DOS در ابتدا رابط کاربری ساده‌ای داشت. کاربران باید دستورها را با صفحه‌کلید وارد می‌کردند. با این حال، این سیستم‌عامل باعث شد رایانه به خانه‌ها و محل‌های کار وارد شود.
مایکروسافت سپس سیستم‌عامل ویندوز را معرفی کرد. کاربران با کمک رابط گرافیکی و آیکون‌های رنگی، بدون نیاز به تایپ فرمان‌ها، می‌توانستند به راحتی با رایانه کار کنند. اگرچه ویندوز نخستین سیستم‌عامل گرافیکی نبود، اما قیمت مناسب و دسترسی گسترده آن باعث گسترش استفاده از رایانه شد.
مارگارت او‌مارا (مؤرخ فناوری و استاد دانشگاه واشنگتن) مهم‌ترین محصولات مایکروسافت را ویندوز و آفیس می‌داند. او تأکید می‌کند که این نرم‌افزارها تا پایان دهه ۱۹۹۰ روی بیشتر رایانه‌های دنیا نصب شده بودند.
نرم‌افزارهایی مانند ورد، اکسل و پاورپوینت باعث شدند کاربران از یک مجموعه نرم‌افزاری در خانه، مدرسه و اداره استفاده کنند. این کاربرد یکپارچه در آن زمان نوآورانه بود.
ورود ناموفق به دنیای سخت‌افزار
در دهه ۲۰۰۰، مایکروسافت به دنبال ورود به حوزه سخت‌افزار بود. اپل با طراحی داخلی محصولاتش (مانند آیپاد و آیفون) توانست موفقیت چشمگیری کسب کند. مایکروسافت نیز تلاش کرد با محصولات خود مانند Zune و Windows Phone وارد رقابت شود اما این محصولات موفق نبودند.
با این حال، کنسول بازی Xbox که در سال ۲۰۰۱ عرضه شد، با موفقیت روبه‌رو شد. بازی‌هایی مانند Halo و امکان بازی آنلاین از طریق Xbox Live، مایکروسافت را به یکی از رهبران صنعت بازی تبدیل کرد.
فصل تازه‌ای از موفقیت (رایانش ابری و هوش مصنوعی)
مایکروسافت در سال‌های اخیر با توسعه پلتفرم ابری Azure، مسیر جدیدی در پیش گرفت. این پلتفرم زیرساخت فناوری اطلاعات را برای کسب‌وکارهایی فراهم می‌کند که به دنبال هوش مصنوعی و خدمات محاسباتی پیشرفته هستند.
همکاری با شرکت OpenAI نیز جایگاه مایکروسافت را در حوزه هوش مصنوعی تقویت کرده است. مایکروسافت با ادغام ChatGPT در موتور جستجوی Bing و افزودن دستیار هوشمند Copilot به محصولات ویندوز و آفیس، حضور خود را در آینده محاسبات هوشمند تثبیت کرده است.
میراثی ماندگار
مایکروسافت پس از پنج دهه، همچنان در صدر صنعت فناوری قرار دارد. این شرکت نه‌تنها بنیان‌گذار عصر نرم‌افزار بوده، بلکه توانسته بارها خود را متناسب با تغییرات فناوری بازآفرینی کند.
اد لازوسکا در پایان تأکید می‌کند که مایکروسافت برخلاف بسیاری از شرکت‌ها که تنها بر یک ایده تکیه می‌کنند، توانسته بارها مسیر جدیدی بسازد و همچنان پیشگام بماند.