ان اف تی (NFT) یا توکن غیر مثلی نوعی دارایی دیجیتال با قابلیت اثبات مالکیت روی بلاک چین است که با ارز دیجیتال تفاوت دارد.
ان اف تی یا توکن غیر مثلی که سرنام عبارت Non-fungible Token است، امروزه در همه مباحث حضور دارد. از موسیقی گرفته تا دستمال توالت، این نوع داراییهای دیجیتال به قیمت میلیونها دلار به فروش میرسند. اما علت محبوبیت توکنهای غیر مثلی چیست و آیا ارزش این همه سرمایه گذاری را دارند؟
ان اف تی (NFT) که به آن توکن غیر مثلی یا غیرقابل تعویض نیز میگویند، یک دارایی دیجیتال نماینده اشیاء دنیای واقعی نظیر اثر هنری یا حتی موسیقی، آیتمهای درون بازی و ویدیو است. این نوع توکنها به صورت آنلاین و با استفاده از رمز ارز خرید و فروش شده و مشابه همه ارزهای دیجیتال، عموما با استفاده از نرم افزارها رمزگذاری میشوند. مارکت کپ ان اف تیها به تنهایی در سال 2021 به 41 میلیارد دلار رسید و به ارزش کل بازار هنرهای زیبا نزدیک شد.
NFT ها همچنین در نوع خود تک و دارای کدهای شناساگر منحصربهفرد هستند. به گفته اری یو (Arry Yu)، رئیس شورای بلاک چین انجمن صنایع فناوری واشنگتن و مدیر اجرایی شرکت Yellow Umbrella Ventures، ان اف تیها تولیدکننده کمیابی دیجیتال هستند.
این ویژگی در تضاد فاحش با اکثر ساختههای دیجیتال است که تقریبا همیشه عرضه نامحدود داشتهاند. از نظر تئوری، با در نظر گیری تقاضا، قطع عرضه باید باعث افزایش ارزش دارایی مربوطه شود. اما اکثر توکنهای غیر مثلی حداقل در این روزهای اولیه تولد خود، نوعی ساخته دیجیتالی بودهاند که به طرقی در مکانهای دیگر نظیر ویدیو کلیپهای نمادین از بازیهای NBA یا نسخه اوراق بهادار شده یک هنر دیجیتال که در اینستاگرام موجود است، حضور داشتهاند.
یکی از هنرمندان مشهور به نام مایک وینکلمن (Mike Winkelmann) معروف به بیپل (Bepple)، با ترکیب 5,000 نقاشی یکی از جالبترین ان اف تی های سال 2021 به نام “EVERYDAYS: The First 5000 Days” را خلق کرد که در مزایدهای به قیمت 69.3 میلیون دلار به فروش رسید.
حالا سوال اینجاست که هر کسی قادر به مشاهده یک تصویر یا حتی کلکسیونی از تصاویر به صورت رایگان است، پس چرا برخی میلیونها دلار صرف خرید چیزی میکنند که امکان گرفتن اسکرین شات یا دانلود آن وجود دارد؟ علت آن است که NFT ها قابلیت مالکیت آیتم اصلی را برای خریدار آن فراهم کردهاند. نه تنها این مورد، بلکه توکنهای غیر قابل تعویض حاوی احراز هویت داخلی هستند که بهعنوان اثبات مالکیت آنها عمل میکند. کلکسیونرها «حقوق رجزخوانی دیجیتال» را باارزشتر از خود آیتم مربوطه میدانند.
تفاوت NFT با یک رمز ارز چیست؟
ان اف تی ها به معنای توکن غیر قابل معاوضه هستند. این نوع توکنها عموما با قالبی مشابه برنامهنویسی ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین یا اتریوم ساخته شدهاند، اما این تشابه همینجا به پایان میرسد.
پول فیزیکی و ارز دیجیتال «قابل تعویض» هستند، به این معنا که هر واحد آنها را میتوان با یکدیگر تبادل کرد بدون اینکه خصیصه یا ارزششان با یکدیگر تفاوتی داشته باشد یا عوض شود. مثلا، هر واحد دلار ارزش برابری با یک واحد دلار دیگر دارد یا هر بیت کوین با بیت کوین دیگر کاملا برابر است. این ویژگی که به آن تعویضپذیری میگویند، راهی معتبر برای انجام تراکنش روی بلاک چین است.
اما NFT ها متفاوتاند. هر کدام از این توکنها دارای یک امضای دیجیتال هستند که امکان تبادل آنها با یکدیگر را غیر ممکن کرده است. مثلا، توکن ان اف تی NBA Top Shot مشابه EVERYDAY نیست.
توکن غیر مثلی چگونه کار میکند؟
ان اف تیها روی بلاک چین که یک دفتر کل توزیعشده است، حضور دارند. این نوع داراییهای دیجیتال عموما روی اتریوم عرضه شدهاند، اما بلاک چینهای دیگری نیز قابلیت پشتیبانی از آنها را دارند. یک توکن غیر قابل تعویض از اشیاء دیجیتال ساخته یا اصطلاحا مینت (Mint) شده که نماینده هر دوی آیتمهای محسوس و نامحسوس هستند، از جمله:
- هنر گرافیکی
- گیف (GIF)
- ویدیو
- کالکتیبلها
- آواتارهای مجازی و اسکین بازیهای ویدیویی
- اسنیکرهای برند
- موسیقی
حتی توییت هم میتواند در این دسته قرار گیرد. همبنیانگذار توییتر، جک دورسی، اولین توییت خود را بهصورت NFT به مبلغ 2.9 میلیون دلار فروخت. ان اف تیها شبیه یه آیتمهای کلکسیونر فیزیکی هستند. بنابراین بهجای خرید یک تابلوی رنگ روغن واقعی و نصب آن روی دیوار، خریدار یک فایل دیجیتال را دریافت میکند.
این نوع داراییها همچنین دارای حقوق مالکیت انحصاری بوده و میتوانند در لحظه تنها یک مالک داشته باشند. استفاده از فناوری بلاک چین نیز تایید مالکیت و انتقال توکن بین مالکان را بسیار راحت کرده است. سازنده NFT همچنین میتواند اطلاعات خاصی را در متادیتا آن ذخیره کند. مثلا، هنرمندان با قرار دادن امضای خود در فایل مربوطه، قادر به امضای توکن غیر مثلی خود هستند.
کاربرد ان اف تی ها چیست؟
تکنولوژی بلاک چین و توکنهای غیر قابل معاوضه فرصت منحصربهفردی را برای کسب درآمد از محصولات برای هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا فراهم کردهاند. مثلا، هنرمندان برای فروش آثار هنری خود دیگر نیازی به گالریها یا خانههای مزایده ندارند. در عوض، این افراد قادر به فروش مستقیم آثار خود به صورت NFT هستند. علاوه بر این، هنرمندان میتوانند با قرار دادن یک سری کدهای خاص در اثر خود، درصدی از هر فروش به یک مالک جدید را دریافت کنند. این ویژگی بهخاطر ایجاد فرصت سودآوری در آینده بسیار جذاب است که در فروش آثار هنری به صورت فیزیکی یافت نمیشود.
البته اثر هنری تنها راه کسب درآمد از ان اف تی ها نیست. برندهایی نظیر چارمین (Charmin) و تاکو بل (Taco Bell) برای جمعآوری خیریه به فروش مزایدهای ان اف تیهای مناسبتی اقدام کردهاند. توکنهای چارمین NFTP نام داشت و پروژه تاکو بل طی تنها چند دقیقه به بالاترین مبلغ 1.5 اتر معادل 3,723.83 دلار در آن زمان، به فروش رسید. نیان کت (Nyan Cat)، یک گیف مربوط به سال 2011 از یک گربه با بدنی مربع شکل، در فوریه 2021 (اسفند 99) به ارزش 600,000 دلار فروخته شد. حتی سلبریتیهایی نظیر اسنوپ داگ، لیندسی لوهان و لبران جیمز نیز سوار بر قطار NFT ها شده و محصولات منحصربهفرد خود را با قیمتهای بالا به فروش رساندهاند.