معمولا اتاق‌های سرور و مراکز داده مملو از تجهیزات شبکه و دستگاه‌های الکترونیکی هستند. چون نمی‌توان برای این تعداد دستگاه، پریزهای برق مستقلی در نظر گرفت، به همین علت از واحد توزیع برق یا PDU مخفف (Power Distribution Unit) استفاده می‌شود.
PDU وسیله‌ای برای توزیع و مدیریت برق در شبکه‌ها، اتاق‌های سرور و مراکز داده است. این وسیله در گونه‌های مختلفی ساخته می‌شود. برخی از آنها ساده و برخی هوشمند و پیچیده تر هستند. بسیاری از انواع PDU به ویژه نوع سیار، رک مونت و کابینتی آنها چه از نظر ظاهری و چه از نظر کاربرد، به سیم رابط شباه دارند.
هر PDU چند پریز دارد که سه شاخ برق هر یک از تجهیزات شبکه را میتوان به یکی از آن پریزها وصل کرد. با استفاده از PDU می توان هم زمان به چند دستگاه تحت شبکه مثل سرور، سوئیچ و روتر برق رساند.
انواع PDU از نظر امکانات
PDU را میتوان از نظر قابلیت‌ها به دو گونه PDU ساده و PDU هوشمند تقسیم کرد:
PDU ساده
نوع ساده PDU تقریباً همان رابط سیار است. وقتی PDU را به برق وصل می کنید، انشعاب‌ها یا پریزهای چندگانه آن همزمان به چند دستگاه مثل سرور، سوئیچ و روتر برق می‌رسانند.
PDU هوشمند
آنها فقط یک رابط سیار نیستند، بلکه امکانات پیشرفته‌ای دارند که به بهبود مدیریت و مصرف برق در اتاق سرور و مرکزداده کمک می‌کند.
برخی از امکانات PDU هوشمند
کنترل برق پریزها از دور
برخی از واحدهای پیشرفته توزیع برق، از طریق شبکه نیز قابل کنترل هستند. یعنی می‌توانید از راه دور و بدون حضور فیزیکی در محل، برق هر یک از پریزهای PDU را که خواستید قطع و وصل کنید.
اندازه گیری مصرف برق
این واحدها معمولا میزان برق مصرفی هر یک از پریزهایشان را اندازه میگیرند. لذا با پایش مصرف برق هر پریز در می‌یابید که کدام یک از تجهیزات متصل به PDU برق بیشتری مصرف می‌کنند. گاهی با این اطلاعات میتوان تجهیزات شبکه را عیب یابی یا برای ببرق مصرفی شبکه برنامه ریزی کرد.
افزایش امنیت داده‌ها
در برخی از انواع پیشرفته PDU میتوان برای اطلاعات گردآوری شده از PDU گذرواژه (پسورد) تعیین کرد. گزینه‌های دیگری نیز پیش بینی شده است تا کاربران غیرمجاز به اطلاعات گردآوری شده از PDU دسترسی نیابند یا نتوانند تجهیزات برقی متصل به آن را کنترل کنند.
ساماندهی به کابل‌ها
در اغلب PDU تمهیداتی اندیشیده شده است تا سامان‌أهی کابل‌ها و نگهداری آنها تسهیل شود. برای مثال، می‌توانید هر یک از پریزهای PDU را در صورت نیاز قفل کنید تا تصادفا کابل‌ها از برق کشیده نشوند.
پایش (مانیتورینگ) محیط
بسیاری از PDUها حسگرهایی دارند که درباره محیط پیرامون‌شان اطلاعات مفیدی گردآوری می‌کنند. آنها برای مثال رطوبت و دمای محیط را می‌سنجند و مدیرشبکه یا مدیرمرکزداده هر لحظه می تواند این اطلاعات را رصد کند. حتی می توان آنها را طوری تنظیم کرد که اگر رطوبت، دما یا برخی دیگر از شاخص‌های محیط از حد مجاز فراتر رفت، به مدیر شبکه هشدار داده شود.
انواع PDU از نظر طراحی فیزیکی
واحدهای توزیع برق از نظر طراحی فیزیکی انواع مختلفی دارند:
- برخی از آنها مانند رابط سیار، به راحتی قابل جابجایی یعنی سیار هستند.
- برخی مخصوص رک سرور و رک شبکه طراحی شده اند که به آن PDU رک مونت می‌گویند. این‌ها به چارچوب رک پیچ می‌شوند تا به دیگر تجهیزات درون رک (مثل سرورها، سوئیچ‌ها و …) نزدیک باشند و کابل برق تجهیزات به راحتی به پریزهای PDU وصل شوند.
- در مکان‌هایی مثل دیتاسنترها که کابینت‌های سرور متعددی همزمان مشغول کار هستند، معمولاً PDUهای بزرگ‌تری لازم است. لذا در این گونه مواقع گاهی از PDU های کابینتی استفاده می شود. آنها کابینت‌های مستقلی هستند که به طور خاص برای توزیع و مدیریت برق بین تجهیزات شبکه‌های بزرگ طراحی شده‌اند.
- گونه دیگری که کف اتاق سرور یا مرکز داده جای می گیرد PDU زمینی (Floor-mount PDU) خوانده می‌شود. برخی از PDUهای زمینی امکانات بیشتر و پیشرفته‌تری دارند، لذا گاهی به آنها واحد توزیع اصلی یا MDU (Main Distribution Unit) مخفف نیز می‌گویند. PDUهای زمینی پیشرفته بین برق اصلی ساختمان و رک‌های مختلف مرکزداده، پل مدیریتی موثری ایجاد می‌کنند. برخی از PDUهای زمینی ترکیبی از ترانسفورمر و مدارشکن هستند که خروجی توان منابع تغذیه بدون وقفه (UPS) را به توان توزیع شده در اتاق سرور یا مرکزداده تبدیل می‌کنند؛ هر یک از این PDUها می تواند تعداد زیادی رک را تغذیه کند.
