بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال و تعمیر آن، از جمله نیازهای مهم کاربرانی است که به دلایل مختلف با حذف یا از بین رفتن داده‌های ارزشمند خود مواجه شده‌اند. این دستگاه‌های قابل‌حمل و پُرکاربرد، که برای نگهداری اطلاعات حجیم طراحی شده‌اند، ممکن است بر اثر عواملی مانند حذف ناخواسته فایل‌ها، فرمت شدن ناگهانی، ضربه فیزیکی، یا اختلالات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری دچار آسیب شوند. خوشبختانه، در بسیاری از موارد امکان بازیابی اطلاعات و حتی تعمیر هارد اکسترنال وجود دارد.
در این مطلب از کانون بازیابی اطلاعات، به معرفی روش‌های مؤثر، نرم‌افزارهای کاربردی و نکات کلیدی برای ریکاوری هارد اکسترنال می‌پردازیم تا بتوانید اطلاعات از دست رفته خود را با بیشترین احتمال موفقیت بازیابی کنید.
۰۲۱-۶۶۴۷۹۵۸۰
۰۲۱-۶۶۴۷۹۵۷۶
۰۲۱-۶۶۴۷۹۵۸۴
۰۹۱۲۶۱۵۴۹۷۷
۰۹۲۱۵۱۶۱۲۰۰
آیا بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال امکان‌پذیر است؟
یکی از نخستین پرسش‌هایی که اغلب کاربران از ما می‌پرسند این است: آیا امکان ریکاوری اطلاعات از هارد اکسترنال وجود دارد؟ پاسخ روشن است؛ بله، در بسیاری از موارد می‌توان اطلاعات از دست رفته‌ی هارد اکسترنال را بازیابی کرد. حتی اگر هارد دچار آسیب فیزیکی شده باشد، باز هم شانس زیادی برای بازگرداندن بخش قابل توجهی از داده‌ها وجود دارد.
البته میزان موفقیت در بازیابی اطلاعات به عوامل متعددی بستگی دارد. نمی‌توان با اطمینان کامل گفت که تمام اطلاعات قابل بازگشت خواهند بود. اما نکته مهم اینجاست: زمانی که داده‌ای از روی هارد پاک می‌شود یا هارد فرمت یا پارتیشن‌بندی هارد مجدد می‌شود، اطلاعات به‌صورت کامل از بین نمی‌روند؛ بلکه فقط مسیر دسترسی به آن‌ها از روی سیستم حذف می‌شود و تا زمانی که داده‌های جدید روی همان بخش نوشته نشوند، بازیابی آن‌ها ممکن خواهد بود.
به همین دلیل، استفاده از نرم‌افزارهای ریکاوری حرفه‌ای یا مراجعه به مراکز تخصصی بازیابی اطلاعات می‌تواند دسترسی دوباره به داده‌های حذف‌شده را امکان‌پذیر کند.
دلایل اصلی از بین رفتن اطلاعات هارد اکسترنال
اطلاعات ذخیره‌شده روی هاردهای اکسترنال ممکن است به دلایل گوناگون سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری از بین بروند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین این دلایل آشنا می‌شویم:
مشکلات سخت‌افزاری:
- شنیده شدن صداهای غیرعادی (مانند کلیک‌کردن): نشان‌دهنده‌ی آسیب فیزیکی به قطعات داخلی هارد است.
- عدم شناسایی هارد توسط سیستم: ممکن است ناشی از خرابی پورت USB، کابل اتصال یا قطعات داخلی باشد.
- کند شدن عملکرد هارد: معمولاً به دلیل وجود بدسکتور یا فرسودگی دیسک رخ می‌دهد.
- ایجاد بدسکتور سخت‌افزاری: باعث ناتوانی در خواندن یا نوشتن روی بخش‌هایی از دیسک می‌شود.
- سوختن برد یا موتور هارد: خرابی کامل در اثر نوسانات برق یا گرمای بیش‌ازحد.
- شکستن سوکت USB یا مشکلات فیزیکی مشابه: مانع از اتصال صحیح هارد به سیستم می‌شود.
مشکلات نرم‌افزاری:
- فرمت شدن یا پارتیشن‌بندی مجدد هارد: در اثر اشتباه کاربر یا مشکلات سیستمی، اطلاعات قبلی ناپدید می‌شوند.
- حذف اتفاقی فایل‌ها یا پوشه‌ها: یکی از شایع‌ترین دلایل از بین رفتن اطلاعات.
- ویروسی شدن یا حمله بدافزاری: منجر به پنهان‌سازی یا حذف فایل‌ها می‌شود.
- ایجاد بدسکتور نرم‌افزاری: باعث اختلال در دسترسی به برخی داده‌ها بدون وجود آسیب فیزیکی می‌شود.
- عدم نمایش پوشه‌ها یا فایل‌ها: معمولاً به دلیل اشکالات نرم‌افزاری یا آسیب به ساختار فایل‌سیستم.
آیا درایوی که فرمت شده SSD است یا HDD؟
پیش از آنکه به جزئیات ریکاوری هارد اکسترنال و بازیابی اطلاعات بپردازیم، بهتر است ابتدا نوع درایوی که با آن سروکار داریم را بشناسیم؛ چراکه هاردهای SSD و HDD هرکدام ساختار متفاوتی دارند و همین موضوع مستقیماً بر احتمال بازیابی اطلاعات تأثیر می‌گذارد.
در هارد دیسک‌های HDD، داده‌ها روی صفحات مغناطیسی ذخیره می‌شوند. زمانی که اطلاعات پاک یا فرمت می‌شود، تنها مسیر منطقی دسترسی حذف می‌شود اما داده‌ها به‌صورت فیزیکی همچنان روی دیسک باقی می‌مانند. به همین دلیل، شانس بالایی برای بازیابی اطلاعات با استفاده از نرم‌افزارهای مناسب وجود دارد.
در مقابل، هاردهای SSD از حافظه فلش و فناوری Trim برای پاک‌سازی داده‌ها استفاده می‌کنند. با فعال بودن این فناوری، اطلاعات حذف‌شده به‌سرعت از روی حافظه پاک می‌شوند و امکان ریکاوری آن‌ها به‌مراتب سخت‌تر است. در چنین شرایطی، استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی معمولاً بی‌نتیجه خواهد بود و لازم است با کارشناسان متخصص مشورت شود.
به همین دلیل، شناسایی نوع درایو (SSD یا HDD) و نحوه پارتیشن‌بندی آن، نقش مهمی در انتخاب روش مناسب برای بازیابی اطلاعات ایفا می‌کند.
چگونه ریکاوری هارد اکسترنال را انجام دهیم؟
یکی از ساده‌ترین و در دسترس‌ترین راهکارها برای ریکاوری هارد اکسترنال، استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات است. این برنامه‌ها به شما کمک می‌کنند تا فایل‌های حذف‌شده، از دست‌رفته یا حتی اطلاعات فرمت‌شده را تا حد امکان بازگردانید. بسته به شرایط هارد (نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری)، می‌توانید از یکی از روش‌های زیر بهره ببرید:
1. نرم‌افزارهای عمومی بازیابی اطلاعات
این نوع نرم‌افزارها برای بازیابی داده‌ها از انواع دیسک‌ها، اعم از هارد اکسترنال، هارد داخلی، فلش مموری و کارت حافظه کاربرد دارند.
- Recuva: یکی از محبوب‌ترین ابزارهای رایگان برای ریکاوری فایل‌های حذف‌شده، با رابط کاربری ساده.
- EaseUS Data Recovery Wizard: مناسب برای کاربران مبتدی، با قابلیت بازیابی اطلاعات از هاردهای فرمت‌شده یا آسیب‌دیده.
- Disk Drill: ابزاری حرفه‌ای برای بازگردانی اطلاعات پاک‌شده یا از بین رفته.
- Wondershare Recoverit: مناسب برای بازیابی طیف وسیعی از فایل‌ها در سیستم‌عامل‌های مختلف.
2. نرم‌افزارهای تخصصی ریکاوری هارد اکسترنال
این نرم‌افزارها به‌طور خاص برای بازیابی اطلاعات از هاردهای اکسترنال طراحی شده‌اند:
- Stellar Data Recovery: ابزار قدرتمند با پشتیبانی از انواع فایل‌سیستم‌ها (NTFS، FAT، exFAT و HFS).
- R-Studio: مناسب برای بازیابی اطلاعات از هاردهای آسیب‌دیده، حتی در مواردی که اطلاعات فرمت شده‌اند.
- Ontrack EasyRecovery: ابزاری حرفه‌ای برای بازگرداندن فایل‌های خراب یا آسیب‌دیده از هاردهای خراب.
3. بازیابی اطلاعات از هارد اکسترنال فرمت‌شده
فرمت شدن ناگهانی یکی از رایج‌ترین سناریوهای از دست رفتن اطلاعات است. برای این وضعیت، نرم‌افزارهای زیر گزینه‌های مناسبی محسوب می‌شوند:
- MiniTool Power Data Recovery: توانایی بازیابی داده‌ها حتی از هاردهایی که فرمت شده یا آسیب دیده‌اند.
- Recover My Files: مخصوص بازگردانی اطلاعات از دیسک‌های فرمت‌شده یا آسیب‌دیده در سیستم‌عامل‌های مختلف.
- TestDisk: ابزار رایگان و متن‌باز با قابلیت بازیابی پارتیشن‌های حذف‌شده؛ البته برای کاربران حرفه‌ای مناسب‌تر است.
اگر با مشکلی مانند فرمت شدن هارد، حذف پارتیشن‌ها، یا عدم دسترسی به اطلاعات مواجه شده‌اید، شناسایی نوع هارد (SSD یا HDD)، وضعیت پارتیشن‌بندی، و سطح آسیب، اولین گام برای انتخاب روش صحیح بازیابی اطلاعات است. در شرایط حساس یا برای هاردهای SSD، پیشنهاد می‌شود حتماً از کارشناسان متخصص در بازیابی اطلاعات کمک بگیرید.
علت‌های رایج از بین رفتن اطلاعات هارد اکسترنال
از دست رفتن اطلاعات در هارد اکسترنال می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. این دلایل معمولاً در یکی از دسته‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، سیستمی یا حتی انسانی قرار می‌گیرند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. مشکلات سخت‌افزاری
- ضربه یا آسیب فیزیکی: سقوط یا برخورد شدید می‌تواند به قطعات داخلی هارد آسیب برساند و منجر به از دست رفتن داده‌ها شود.
- خرابی برد یا سوختگی: خرابی در اجزای الکترونیکی مانند برد اصلی، موتور یا اتصالات داخلی ممکن است هارد را غیرقابل استفاده کند.
- کابل یا درگاه معیوب: نقص در کابل USB یا پورت اتصال نیز ممکن است مانع از شناسایی صحیح هارد توسط سیستم شود.
۲. مشکلات نرم‌افزاری
- فرمت اشتباهی: در برخی موارد، کاربر ممکن است به‌صورت ناخواسته هارد را فرمت کند و همه فایل‌ها حذف شوند.
- ویروس‌ها و بدافزارها: فایل‌های آلوده یا حملات نرم‌افزاری ممکن است داده‌ها را مخفی، خراب یا غیرقابل دسترس کنند.
- حذف اشتباهی فایل‌ها: حذف فایل‌ها، چه عمدی و چه تصادفی، یکی از دلایل شایع از بین رفتن اطلاعات است.
- ایجاد بدسکتور نرم‌افزاری: وجود سکتورهای معیوب می‌تواند سبب شود بخش‌هایی از اطلاعات قابل بازیابی نباشند.
۳. مشکلات سیستم‌عامل یا درایور
- درایور ناسازگار یا قدیمی: درایورهایی که با نسخه سیستم‌عامل هماهنگ نباشند، ممکن است مانع از شناسایی هارد شوند.
- اختلال یا کرش سیستم: در صورت بروز خطا در سیستم‌عامل، احتمال آسیب به اطلاعات یا از دست رفتن آن‌ها افزایش می‌یابد.
۴. خطاهای انسانی
- قطع ناگهانی اتصال: خارج کردن ناگهانی هارد بدون انجام دستور Safely Remove می‌تواند به فایل‌ها آسیب برساند.
- انتقال اشتباه فایل‌ها: جابه‌جایی نادرست داده‌ها به مسیر یا درایو اشتباه، ممکن است باعث سردرگمی یا گم شدن فایل‌ها شود.
۵. اشکالات مربوط به سیستم فایل
- تغییر ناخواسته فرمت فایل سیستم: اگر نوع فایل سیستم به‌صورت تصادفی تغییر یابد (مثلاً از NTFS به FAT32)، ممکن است اطلاعات از دسترس خارج شوند.
پایداری داده‌ها (Data Remanence) چیست؟
اصطلاح Data Remanence یا پایداری داده‌ها به باقی‌ماندن آثار اطلاعاتی پس از حذف یا فرمت آن‌ها از روی دستگاه‌های ذخیره‌سازی اشاره دارد. به‌عبارت دیگر، حتی پس از حذف فایل‌ها، داده‌ها تا زمانی که بازنویسی نشوند، ممکن است همچنان روی حافظه باقی بمانند و قابل بازیابی باشند.
چرا داده‌ها باقی می‌مانند؟
زمانی که فایلی حذف می‌شود، معمولاً فقط ارجاع آن فایل از سیستم فایل پاک می‌شود؛ اما محتوای واقعی همچنان در فضای ذخیره‌سازی حضور دارد. این فضا تنها زمانی از بین می‌رود که با داده جدیدی بازنویسی شود.
انواع پایداری داده‌ها
- در هارد دیسک‌های سنتی (HDD): داده‌ها بر روی صفحات مغناطیسی باقی می‌مانند و معمولاً به راحتی با نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات قابل بازگشت هستند.
- در حافظه‌های حالت جامد (SSD): ساختار SSDها به‌گونه‌ای است که عملکرد حذف مؤثرتری دارند. با این حال، در نبود فرمان TRIM یا در شرایط خاص، داده‌ها ممکن است موقتاً باقی بمانند.
نگرانی‌های امنیتی ناشی از پایداری داده‌ها
پایداری اطلاعات ممکن است به نشت داده‌های حساس یا محرمانه منجر شود. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت می‌یابد که یک دستگاه ذخیره‌سازی برای فروش، بازیافت یا واگذاری آماده می‌شود اما داده‌های آن به‌درستی پاک نشده‌اند.
روش‌های امن برای حذف کامل داده‌ها
- استفاده از نرم‌افزارهای پاک‌سازی تخصصی: این ابزارها با چندین بار بازنویسی داده‌های تصادفی روی فضای حافظه، امکان بازیابی را از بین می‌برند.
- استفاده از حافظه‌های رمزنگاری‌شده: برخی از حافظه‌ها به‌صورت سخت‌افزاری از رمزنگاری استفاده می‌کنند و حذف کلید رمز، باعث غیرقابل بازیابی شدن اطلاعات می‌شود.
- تخریب فیزیکی: در شرایطی که امنیت در اولویت است، روش‌هایی مانند سوراخ کردن، خرد کردن یا ذوب کردن حافظه می‌تواند موثرترین راه‌حل باشد.
جمع‌بندی
از بین رفتن اطلاعات هارد اکسترنال و کند شدن هارد ممکن است به دلایل متعددی مانند ضربه فیزیکی، خرابی نرم‌افزاری، حمله ویروسی، فرمت تصادفی یا حتی خطاهای انسانی رخ دهد. علاوه بر این، حتی در مواردی که اطلاعات حذف یا فرمت شده‌اند، پدیده‌ای به نام پایداری داده‌ها (Data Remanence) باعث می‌شود داده‌ها همچنان قابل بازیابی باشند.
با توجه به این موارد، بهترین کار در زمان مواجهه با پاک شدن اطلاعات، عدم استفاده مجدد از هارد و مراجعه سریع به یک مرکز بازیابی اطلاعات معتبر مانند کانون بازیابی اطلاعات است. تیم متخصص ما با استفاده از تجهیزات حرفه‌ای و روش‌های استاندارد جهانی، امکان بازیابی ایمن اطلاعات شما را فراهم می‌کند.
سوالات متداول
1. آیا پس از فرمت شدن هارد اکسترنال امکان بازیابی اطلاعات وجود دارد؟
بله، اگر بلافاصله پس از فرمت، استفاده‌ای از هارد نکنید و اطلاعات جدیدی روی آن ننویسید، امکان بازیابی کامل اطلاعات وجود دارد.
2. چرا پس از حذف فایل‌ها، هنوز برخی نرم‌افزارها می‌توانند آن‌ها را برگردانند؟
به دلیل پدیده‌ی Data Remanence، اطلاعات به‌طور کامل حذف نمی‌شوند و فقط مسیر دسترسی به آن‌ها از بین می‌رود. با ابزارهای تخصصی قابل بازگردانی هستند.
3. در صورت ضربه خوردن هارد، آیا بازیابی اطلاعات ممکن است؟
در بسیاری از موارد، بله. کارشناسان ما در کانون بازیابی اطلاعات با استفاده از کلین‌روم و تجهیزات پیشرفته، می‌توانند اطلاعات را حتی از هاردهای آسیب‌دیده فیزیکی بازیابی کنند.
4. چطور می‌توان از بین رفتن اطلاعات در آینده جلوگیری کرد؟
با تهیه نسخه پشتیبان منظم، استفاده از آنتی‌ویروس قوی، جلوگیری از ضربه فیزیکی به هارد و قطع اصولی اتصال از سیستم، می‌توان احتمال از دست رفتن اطلاعات را کاهش داد.
5. آیا بازیابی اطلاعات در محل انجام می‌شود؟
خیر، برای انجام بازیابی حرفه‌ای، هارد باید در شرایط خاص آزمایشگاهی بررسی شود. برای همین، دستگاه به صورت فیزیکی به مرکز ارسال می‌شود.
توجه! این مطلب یک رپورتاژ آگهی است و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده نگارش شده است.
آی تی جو مسئولیتی در قبال صحت و سقم محتوای تبلیغاتی ندارد.