تفاهمنامه سه جانبه احداث شهرک مرکز داده در پارک علم و فناوری استان سمنان در شاهرود امضا شد. این تفاهم نامه هفته گذشته به امضای معاون امور اقتصادی استاندار سمنان، رئیس پارک علم و فناوری استان سمنان و مدیرعامل شرکت فناپ زیرساخت رسید.
شهرک مرکز داده شاهرود در قالب یک پروژه پنج ساله با سرمایه‌گذاری بالغ بر هفتاد میلیون دلار در زمینی به مساحت ۳۰ هزار مترمربع ساخته می‌شود که به عنوان مرکز داده‌ی بسیاری از بانک‌ها، اپراتورها و سرورهای سازمان‌های حیاتی کشور و کسب‌وکارهای نوپا فعالیت خواهد کرد.
پارک و علم و فناوری شاهرود در این پروژه، زمین و زیرساخت‌هایی مثل برق، گاز، آب و ارتباطات را در اختیار فناپ زیرساخت گذاشته و از سوی دیگر فناپ زیرساخت وظیفه تامین سرمایه، طراحی و اجرای پروژه را برعهده دارد، البته طبق توافق امکان سرمایه‌گذاری شرکت‌های دیگر در این پروژه هم فراهم است.
دانیال سقائیان، معاون توسعه کسب‌وکار فناپ زیرساخت درباره این پروژه تصریح کرد:«هدف اصلی این پروژه ساختن یک مجتمع «مرکز داده بحران» برای کشور است تا مواقعی که مراکز داده اصلی دچار اختلال می‌شوند، این مجتمع بصورت همزمان با مرکز داده اصلی فعال باشد تا هیچ خللی در سرویس‌دهی مراکز داده حیاتی کشور پیش نیاید.
بر پایه طرح اولیه فناپ زیرساخت، این شهرک شامل مراکز داده به ظرفیت‌های مختلف و همچنین مراکز داده کانتینری است که همگی ماژولار هستند و هر ماژول از 24 تا 128 رک متغیر خواهد بود و در کل شامل 1500 رک در 21 مجموعه مرکز داده که بر اساس استانداردهای روز مراکز داده و کلاس‌های 3 یا 4 استانداردی اجرا می‌شوند.
این پروژه با ظرفیت 14 مگاوات برق، بزرگترین شهرک مراکز داده کشور است، همچنین داخل شهرک نیروگاهی احداث می‌شود که این نیروگاه قابلیت تامین برق کل مجموعه تا 72 ساعت را دارد که به صورت مجزا از برق منطقه‌ای است. لازم به توضیح است با توجه به ظرفیت‌های اقلیمی شهر شاهرود استفاده از انرژی‌های پاک همچون سیستم انرژی‌های خورشیدی برای تامین برق این شهرک در دستور کار هست.»
ساخت و بهره‌برداری از شهرک مرکز داده در سه گام
معاون فناپ زیرساخت در ادامه در مورد روند این پروژه توضیح داد:«ساخت و بهره‌برداری این مجتمع در سه فاز انجام می‌شود، بدین ترتیب که در 9 ماه اول عملیات عمرانی و شهرکسازی از تسطیح خاک و دیوارکشی، درگاه های ورودی، معابر و خیابان ها، کارگاه‌ها، بسترهای زیرساختی لازم و … انجام می‌شود، فاز دوم 24 ماهه است که در 18 ماه نخست مجتمع‌های اداری رفاهی و دو ساختمان مرکز داده ایجاد می‌شود و 6 ماه بعدی دو مرکز داده مجموعا با ظرفیت 200 رک تجهیز می‌شوند، همچنین بر اساس شرایط مارکت و نوع بازار بقیه مراکز داده تا 1500 رک و یک مزرعه هوشمند در فاز سوم ساخته می شوند.
در تلاش هستیم که با همکاری شرکت فناپ تلکام در راستای پایداری حداکثری، زیرساخت ارتباطی 72 کُر فیبر تاریک را برای مرکز داده شاهرود تامین کنیم.»
خدمات شهرک مرکز داده
سقائیان در مورد خدمات مرکز داده شاهرود گفت:«در این شهرک مرکز داده تلاش می‌کنیم سرویس‌های مختلف را از خدمات اجاره فضا، واگذاری مرکز داده تا سرویس‌های ابری زیرساخت (IaaS)، خدمات نرم‌افزار مبتنی بر ابر (SaaS) ، پلتفرم برپایه ابر (PaaS) و… را ارائه کنیم.»
چرا شاهرود برای مرکز داده بحران انتخاب شد؟
معاون توسعه کسب و کار فناپ زیرساخت در مورد علت انتخاب شهر شاهرود گفت:«بر اساس آیین‌نامه سازمان پدافند غیرعامل، مرکز داده بحران باید یک فاصله جغرافیایی مشخصی از مرکز داده اصلی داشته باشد و با در نظر گرفتن اینکه تراکم مراکز داده اصلی کشور در پایتخت است، شاهرود و شهرهای دیگری مانند سمنان، اصفهان، اراک، قزوین و… بررسی شدند، بجز شاهرود هر کدام به دلایلی یا از نظر پدافندی یا از دید تعامل استان و شهر، وجود زمین و زیرساخت‌های اصلی و حیاتی مثل برق، شبکه فیبرنوری، گاز و… از میان گزینه‌ها حذف شدند، اما شاهرود تمام ویژگی‌های لازم را داشت.
شاهرود از نظر شاخص‌های اقلیمی مثل میانگین دمای سالانه، میانگین بارش سالانه، آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی، ارتفاع از سطح دریا، مسیل‌ها و… موقعیت مناسبی دارد و در مقابل مخاطرات طبیعی همچون سیل، توفان، گسل‌های زلزله‌خیز و پرخطر، شاهرود جزو ایمن‌‌ترین منطقه‌های ایران است.
همچنین دو مسیر 48 کُر شبکه فیبرنوری اصلی کشور از شاهرود عبور کرده‌اند و بنابراین ظرفیت اتصال بالایی دارد و اینکه شاهرود قابلیت ارائه خدمات به شرق و شمال شرق کشور به راحتی فراهم می‌کند و تقریبا می‌توانم بگویم شاهرود قلب ایران برای ایجاد مرکز داده بحران است.»
ظرفیت اشتغال‌زایی برای بیش از 4 هزار نفر
دانیال سقائیان درباره اشتغال زایی در این پروژه می‌گوید:«تقریبا برای هزار نفر بطور مستقیم و بیش از 3 نفر هزار بطور غیرمستقیم در این پروژه اشتغال ایجاد می‌شود. تلاش می‌کنیم از ظرفیت‌ها و استعدادهای بومی و همچنین پیمانکاران و تولیدکنندگان بومی برای رونق اقتصادی در استان استفاده کنیم.»
پی‌نوشت آی تی جو
پروژه شهرک مرکز داده شاهرود به خاطر داشتن مساحت 30 هزار متر مربع در رسانه‌ها با عنوان «بزرگ ترین شهرک دیتاسنتری کشور» عنوان شد. بدون شک این پروژه چه از بابت ظرفیت و چه از بابت رده افزونگی یکی از بزرگترین پروژه‌های مرکز داده در کشور به شمار می‌آید اما با توجه به عنوان انتخاب شده باید در نظر داشت که ظرفیت مراکز داده در دنیا معمولاً بر حسب ظرفیت توان مصرفی و مگاوات (یا حتی گیگاوات) عنوان می‌شود و برای مقایسه ظرفیت مراکز داده، مقایسه توان الکتریکی آن صورت می‌گیرد؛ چرا که معیارهایی نظیر مساحت زمین مراکز داده و حتی تعداد رک مرکز داده، به تنهایی شاخص‌های دقیقی برای مقایسه و شناخت ظرفیت منابع فناوری اطلاعات مراکز داده به شمار نمی‌آیند.
به خصوص این که در سال‌های اخیر با پیشرفت فناوری‌های رایانشی و سرمایشی، تراکم سرورها در رک‌ها در حال افزایش است و ساخت مراکز داده پیشرفته‌تر و قدرتمندتر در تعداد رک کمتر و مساحت‌های کوچک‌تر امکان‌پذیر شده است.
به عنوان مثال یک مرکز داده در مساحت 500 متر مربع با داشتن 100 رک به ظرفیت 20 کیلووات می‌تواند از مرکز داده ای در مساحت 1000 متر مربع که دارای 200 رک به ظرفیت 5 کیلووات است، به خاطر داشتن تراکم سرور بالاتر در هر رک، ظرفیت بیشتر و منابع زیرساختی قدرتمندتری در اختیار داشته باشد.
بنابراین توصیه می‌شود کارشناسان و شرکت‌های فعال در حوزه طراحی و ساخت مراکز داده، برای مقایسه پروژه‌های مراکز داده بیشتر بر معیارهای دقیق‌تری نظیر توان الکتریکی، اثربخشی مصرف‌برق (PUE) و رده افزونگی تأکید داشته باشند و به شاخص‌های مساحت و تعداد رک اکتفا نکنند.
همچنین مورد دیگر این که از دیدگاه پدافند غیرعامل متمرکز شدن مراکز داده در یک نقطه یا یک شهرک باعث افزایش رده امنیتی و به تبع آن سطح پدافندی موردنیاز خواهد شد. این امر مستلزم رعایت الزامات بیشتری در ساخت مراکز داده خواهد بود که به افزایش هزینه‌های ساخت و نگهداری این مراکز همراه منتج خواهد شد. لذا ضرورت دارد در تعریف پروژه‌های ملی مانند قطب مراکز داده و شهرک‌های مراکز داده ریسک امنیتی و افزایش هزینه‌های ساخت (CapEx) درنظر گرفته شود.
