در نخستین پنل رویداد «زیرساخت دیجیتال ایران» با محوریت زیرساخت‌های دیجیتال و تأثیرات آن بر اقتصاد، متخصصان و مدیران ارشد صنعت ارتباطات به بررسی وضعیت موجود، فرصت‌ها، و چالش‌های کلیدی این حوزه پرداختند.
این پنل با عنوان «زیرساخت ارتباطات؛ نیازهای اقتصاد دیجیتال و داشته‌های ما» به مدیریت میثم سلیمانی، مدیر محتوای کارخانه نوآوری راهکار و با حضور جمعی از مدیران ارشد از شرکت‌های مطرح فناوری و ارتباطات برگزار شد.
موضوعات این پنل، به مسائل اساسی نظیر کمبود نیروی انسانی ماهر، مشکلات تأمین تجهیزات، تعرفه‌های اینترنت، و نیاز به سرمایه‌گذاری پایدار در زیرساخت‌های ارتباطی کشور اختصاص یافت.
کمبود نیروی انسانی ماهر
محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک، در این پنل به مسئله‌ی کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه زیرساخت‌های دیجیتال اشاره کرد و گفت: «اگرچه می‌توانیم تجهیزات و سخت‌افزارهای پیشرفته‌ای تهیه کنیم، اما بدون نیروی انسانی ماهر، قادر به استفاده بهینه از این فناوری‌ها نخواهیم بود.» یوسفی‌زاده با تأکید بر نقش مهم نیروی انسانی در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، افزود: «دلایلی چون درآمد ناکافی و نبود فرصت‌های آموزشی مناسب باعث می‌شود که افراد مستعد این حوزه را ترک کنند. این مسئله در بلندمدت به چالشی برای رشد و توسعه فناوری در کشور تبدیل خواهد شد.»
عدم سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه زیرساخت
حسین ریاضی، بنیان‌گذار شرکت صنایع ارتباطی پایا، به لزوم ایجاد ارزش اقتصادی در بخش زیرساخت اشاره کرد و اظهار داشت که در بسیاری از بخش‌های فناوری، سرمایه‌گذاری در مراحل پایانی (مانند خرید ترمینال‌ها) صورت می‌گیرد، در حالی که اهمیت زیادی به لایه‌های ابتدایی‌تر زیرساخت داده نمی‌شود. او بیان کرد: «برای مثال، سالانه میلیاردها دلار صرف واردات گوشی‌های موبایل می‌شود، اما سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه زیرساخت‌های انتقال داده و ارتباطات صورت نمی‌گیرد.» ریاضی معتقد است که رویکرد صحیح اقتصادی برای بهبود زیرساخت‌ها شامل سرمایه‌گذاری در بخش‌های ابتدایی و بنیادی، از جمله توسعه شبکه‌های ارتباطی ثابت و زیرساختی است، نه صرفاً تمرکز بر محصولات نهایی.
تعرفه‌گذاری نامناسب سرمایه‌گذاری را ناممکن می‌کند
محمدحسین کاشی، عضو هیئت‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت، به مسئله عدم توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ارتباطات با نرخ تعرفه فعلی اشاره کرد و گفت: «تعرفه‌های موجود، سرمایه‌گذاری در این حوزه را به‌صرفه نمی‌کند و لازم است برای حمایت از توسعه این بخش، تعرفه‌ها بازبینی و افزایش یابد.» او در ادامه به اثرات تحریم‌ها نیز اشاره کرد و افزود: «تحریم‌ها دسترسی ما به شرکت‌های پیشرو در حوزه فناوری را محدود کرده و هزینه‌های ما برای تأمین تجهیزات و لایسنس‌ها را چندین برابر کرده است. این افزایش هزینه‌ها چالشی جدی برای رشد زیرساخت‌های ارتباطی ایجاد کرده است.»
وضعیت نامطلوب شبکه‌های ثابت کشور
وحید شاه‌منصوری، رئیس مرکز تحقیق و توسعه همراه اول، ضمن اشاره به وضعیت نامطلوب زیرساخت‌های دیجیتال در کشور، به اهمیت شبکه‌های ثابت اشاره کرد و گفت: «در کشورهای دیگر، بیش از ۸۰ درصد ترافیک روی شبکه‌های ثابت است، اما در ایران، بخش عمده‌ای از ترافیک به دوش شبکه‌های موبایل است. برای مدیریت بهتر تقاضا و بهبود کیفیت خدمات، لازم است سرمایه‌گذاری‌ها به سمت تقویت شبکه‌های ثابت هدایت شود.»
شاه‌منصوری همچنین با اشاره به چالش‌های اقتصادی اپراتورها گفت: «درآمد همراه اول در گذشته به حدود ۳ تا ۴ میلیارد دلار می‌رسید، اما اکنون این رقم به حدود ۱ میلیارد دلار کاهش یافته است، و برای حفظ این درآمد نیز نیاز به سرمایه‌گذاری سالانه و پیوسته داریم.» او همچنین پیشنهاد کرد: «به جای فیلتر کردن اینستاگرام، تعرفه اینترنت مصرفی این اپلیکیشن را افزایش دهیم تا از فشار بیش از حد بر شبکه‌های ارتباطی کاسته شود.»
لزوم تغییر رویکرد در مدیریت زیرساخت ارتباطی کشور
در بخش دیگری از این پنل، برخی مدیران به لزوم تغییر رویکرد و نوآوری در مدیریت زیرساخت‌های ارتباطی کشور اشاره کردند. این مدیران معتقدند که در کنار سرمایه‌گذاری‌های مستقیم، استفاده از ابزارهای مالی مانند ایجاد سیستم‌های عرضه و تقاضا می‌تواند به بهبود وضعیت زیرساخت کمک کند. حسین ریاضی با اشاره به تجربه‌هایی از ارزش‌گذاری مخابرات، به لزوم تنظیم مجدد سیاست‌های اقتصادی در این حوزه اشاره کرد و گفت: «تنها با اصلاح سیستم تعرفه‌گذاری و تخصیص درست منابع می‌توان به نیازهای اقتصادی و فنی زیرساخت‌های ارتباطی پاسخ داد و از کاهش ارزش زیرساخت‌ها جلوگیری کرد.»
این رویداد نشان داد که برای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال کشور، نیاز به ایجاد تحول در سیاست‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری وجود دارد. افزایش تعرفه‌ها و بهبود وضعیت نیروی انسانی دو راهکار کلیدی مطرح شده‌اند، که در کنار اصلاح سیاست‌های مدیریتی، می‌توانند به ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال پایدار و حمایت از اقتصاد دیجیتال کشور کمک کنند.