انگار همین دیروز بود که اینترنت به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی ما انسان‌ها تبدیل شد! اما روزهای اینترنت دایل‌آپ و گوشی‌های دکمه‌ای سال‌هاست که به پایان رسیده و حتی فناوری 5G که امروزه بر پیشرفته‌ترین دستگاه‌های موبایل حاکم است، به زودی جای خود را به تکنولوژی جدیدتر 6G خواهد داد.
البته ۶G یک فناوری خاص نیست، بلکه مجموعه‌ای از پیشرفت‌های تکنولوژیک را توصیف می‌کند. تعریف این مجموعه تکنولوژی اولین بار با فناوری «۳G» شکل گرفت که در اوایل دهه ۲۰۰۰ راه را برای پیشرفت‌های بعدی هموار کرد و پس از آن ۴G و حالا ۵G جای آن را گرفتند.
هر نسل از فناوری‌های ارتباطی موبایل بر افزایش سرعت و گسترش ابزارها و دسترسی‌ها تمرکز داشته است. آیا به یاد دارید که ده سال پیش تلاش می‌کردید چیزی را روی گوشی هوشمند خود پخش کنید؟ اگرچه هنوز گاهی با سرعت بارگذاری و وضوح پایین روبه‌رو هستیم، اما ابزارها و اتصالات اکنون از لحاظ سخت‌افزاری بسیار قوی‌تر شده‌اند.
برخی از اصطلاحات و اهدافی که در محافل تکنولوژی مطرح می‌شود، به‌ویژه با توجه به تاریخ اخیر، حیرت‌انگیز است. آیا به خاطر دارید دایال‌آپ چقدر سرعت کمی داشت؟ این فناوری حداکثر ۵۶ کیلوبیت بر ثانیه سرعت داشت! در حال حاضر، کمیسیون فدرال ارتباطات ایالات متحده سرعت اینترنت پایه را بین ۳ تا ۸ مگابیت بر ثانیه (تقریباً ۳۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کیلوبیت) تعریف کرده است. سرعت اینترنت پیشرفته نیز حدود ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه است.
اما فناوری ۶G به‌دنبال جهشی بزرگ است. در سال ۲۰۲۱، شرکت ال‌جی سیستمی را معرفی کرد که می‌تواند یک ترابایت داده را به‌صورت بی‌سیم ارسال و دریافت کند؛ یعنی ۱۰۰۰ گیگابایت یا ۱ میلیون مگابایت. محققان در کره جنوبی نیز در حال توسعه «باند فرکانسی تراهرتز (یک میلیون مگاهرتز)» هستند که می‌تواند داده‌ها را با سرعتی پنج برابر سریع‌تر از شبکه‌های ۵G فعلی و صد برابر سریع‌تر از فناوری ۴G منتقل کند.
پاتریک سیلینگ، استاد علوم کامپیوتر دانشگاه سنترال میشیگان، معتقد است که ۶G در واقع دریچه‌ای به دنیای واقعیت مجازی (Virtual Reality) باز خواهد کرد. او می‌گوید: «پیش از این همیشه هدف افزایش پهنای باند بود. حالا به نقطه‌ای رسیده‌ایم که مسئله فقط پهنای باند نیست، بلکه تأخیر (latency) مطرح است.»
سیلینگ که در دوران مطالعاتی خود به آلمان سفر کرده و با متخصصان دانشگاه صنعتی درسدن روی عناصر فناوری ۶G همکاری داشته است، توضیح می‌دهد که چالش اصلی این فناوری دیگر فقط یک مشکل فنی نیست، بلکه به روان‌شناسی و نحوه درک ما از واقعیت نیز مربوط می‌شود.
او می‌گوید: «در واقعیت مجازی، ما با انسان سر و کار داریم. بنابراین، مشکل دیگر فقط یک مشکل فنی نیست، بلکه به موضوع روان‌شناسی و نحوه درک واقعیت توسط انسان برمی‌گردد.»
مغز انسان تقریباً به‌صورت آنی و در عرض یک میلی‌ثانیه می‌تواند بازخورد حسی برای مواردی مانند طعم، لمس و بو را تشخیص دهد. برای اینکه واقعیت مجازی «واقعی» به‌نظر برسد، این سیستم‌ها باید بتوانند از سرعت بازخورد مغز انسان پیروی کنند.
در حال حاضر، فناوری موجود قادر به ارائه این سرعت بازخورد است، اما تنها با پهنای باند بالا و محدود به مناطقی نزدیک به برج‌های مخابراتی. مهندسان، از جمله سیلینگ، روی مفهومی به نام «تأخیر منفی» و هوش مصنوعی کار می‌کنند تا این محدودیت را برطرف کنند.
با استفاده از هوش مصنوعی، مهندسان می‌توانند مدل‌هایی از رفتار کاربران ایجاد کنند و پیش‌بینی کنند که فرد در یک موقعیت خاص چه کاری انجام می‌دهد تا چرخه بازخورد را تسریع کنند. یکی از آزمایش‌هایی که سیلینگ و همکارانش انجام داده‌اند، مربوط به یک کار ساده است: برداشتن یک فنجان.
سیلینگ توضیح می‌دهد: «اگر سیستم بتواند با دقت بالا پیش‌بینی کند که مثلاً یک ثانیه قبل از اینکه فنجان را بردارم، قصد دارم این فنجان خاص را بردارم، می‌توانیم از آن نتایج فراتر برویم. اگر بتواند حتی نیم‌ثانیه زودتر پیش‌بینی کند، آن‌گاه به‌طور ناگهانی می‌توانیم این محدودیت نزدیکی به دکل‌های مخابراتی را کاهش دهیم.»
با توسعه فناوری ۶G، نه‌تنها نحوه ارتباطات ما، بلکه چگونگی تعامل ما با جهان‌های دیجیتال و مجازی نیز تغییر خواهد کرد. آینده فناوری بی‌سیم در افق نزدیک است و با سرعتی بیش از آنچه تصور می‌کنیم در حال شکل گرفتن است.