کمتر از دو سال قبل اپل با تغییر مقررات حریم خصوصی خود، بیزنس اصلی فیسبوک و اینستاگرام یعنی تبلیغات را به خطر انداخت؛ چند ماه بعد از این اتفاق فیسبوک به متا تغییر نام داد و تمرکز خود را به واقعیت مجازی معطوف کرد. اکنون، اپل می‌خواهد بار دیگر تجارت متا در این حوزه را هم به چالش بکشد.
رونمایی اپل از هدست واقعیت مجازی «ویژن پرو»
اپل روز دوشنبه از هدست واقعیت ترکیبی خود، ویژن پرو (Vision Pro)، یکی از جاه‌طلبانه‌ترین محصولات خود در سال‌های اخیر رونمایی کرد. در ابتدای کنفرانس سالانه توسعه دهندگان (WWDC)، تیم کوک، مدیر عامل اپل از «ویژن پرو» دستگاه 3499 دلاری که واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را به طور ترکیبی استفاده می‌کند، به عنوان یک «محصول انقلابی» با پتانسیل تغییر تعامل کاربران با فناوری یاد کرد.
محصول جدید اپل که قرار است در اوایل سال میلادی آینده به طور عمومی عرضه شود، اپل را در رقابت مستقیم با متا قرار می‌دهد که سال‌هاست در حال ساخت هدست و یکه‌تاز این صحنه بوده است.
متا هفته گذشته متا کوئست 3 را معرفی کرد
پنج‌شنبه، درست چند روز قبل از WWDC، مارک زاکربرگ، مدیر عامل متا، سعی کرد با معرفی متا کوئست 3، نسبت به هدست‌های مورد انتظار اپل پیشدستی کند. هدست جدید متا نوید عملکرد بهبود یافته، ویژگی‌های جدید واقعیت ترکیبی، طراحی شیک‌تر و راحت‌تر را با قیمت بسیار مقرون به صرفه‌تر (499 دلار) می‌دهد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد دوره جدیدی رقابت در کالاهای مصرفی فناوری شکل می‌گیرد. رقابت اپل با مایکروسافت در دوران اولیه کامپیوترهای شخصی بسیار مهم بود. چند دهه بعد استیو جابز، مدیرعامل فقید اپل، بر سر گوشی‌های هوشمند، علیه گوگل اعلان جنگ کرد! اکنون اپل و متا می‌توانند عنصر تعیین‌کننده در عصر واقعیت مجازی VR/AR باشند.
این دو شرکت حتی قبل از ورود اپل به بازار روابط پرتنشی داشتند. آن‌ها بر سر ویژگی‌های اخبار و پیام‌رسانی رقابت کرده‌اند و مدیران اجرایی آن‌ها بر سر حفظ حریم خصوصی داده‌ها و خط‌مشی‌های فروشگاه اپلیکیشن‌ها با هم رقابت کرده‌اند.
در فوریه گذشته، متا اعلام کرد که انتظار دارد در سال 2022 از اقدام اپل برای محدود کردن نحوه جمع آوری داده‌ها برای تبلیغات هدفمند توسط اپلیکیشن‌هایی مانند فیسبوک، 10 میلیارد دلار ضربه بخورد.
هدست‌های واقعیت مجازی هنوز استقبال چندانی نداشته است
متا تاکنون بازیگر غالب در بازار هدست بوده است. هر چند واقعیت مجازی و افزوده همچنان یک بازار نوپا با استقبال کم مصرف‌کنندگان است.
وال استریت ژورنال سال گذشته گزارش داد که متا فقط 200000 کاربر فعال در برنامه اپلیکیشن VR خود یعنی هورایزن ورلدز دارد و در سال 2023، IDC تخمین زده است که تنها 10/1 میلیون هدست AR/VR در سراسر جهان فروخته خواهد شد که بسیار کمتر از ده‌ها میلیون آیفونی است که اپل در هر سه ماهه می‌فروشد.
تحلیلگران مورگان استنلی، ویژن پرو اپل را تلاشی امیدوارکننده نامیدند و گفتند که این محصول «پتانسیل تبدیل شدن به پلتفرم رایانشی بعدی اپل را دارد»، اما این شرکت پیش از عرضه این هدست در سال آینده نیاز به اثبات خیلی چیزها دارد.
شیوا اسلوان، سخنگوی واحد آزمایشگاه‌های واقعیت متا، نیز در واکنش به هدست اپل گفت: « وقتی افراد بیشتری در ساختن آینده به ما می‌پیوندند، خوشحال می‌شویم.»
نبرد برای تسلط بر بازار نامطمئن
ممکن است اپل و متا در نهایت رقابت کنند تا ببینند آیا هر کدام از آن‌ها می‌توانند میلیون‌ها مشتری را برای خرید این موج جدید فناوری جذب کنند یا خیر؟
به نظر می‌رسد اپل از بسیاری جهات، با مشتریان وفادار موجود بیش از دو میلیارد دستگاه، قطعات سخت‌افزاری چشمگیر و دسترسی به صدها فروشگاهی که مصرف‌کنندگان به طور بالقوه می‌توانند دستگاه را امتحان کنند، دست بالا را دارد.
همه چیز تا این لحظه به نوعی شبیه پیش‌بازی بود، آماده شدن برای این لحظه که اپل این موضوع را به آگاهی عمومی برساند و به مردم اطلاع دهد که «ای مردم این فناوری‌ها واقعی هستند!»
از طرفی به نظر می‌رسد که اپل دستگاه خود را متفاوت بازاریابی می‌کند. اپل ترجیح داد که روی عبارت «واقعیت مجازی» تمرکز نکند، و مانند متا در ابتدا، آواتارهای نیم‌تنه در دنیای مجازی را نشان نداد!
در عوض، اپل پتانسیل این هدست را برای ادغام یکپارچه‌تر با زندگی واقعی کاربران از طریق واقعیت افزوده، یک فناوری که می‌تواند اشیاء مجازی را بر روی ویدیوی زنده دنیای واقعی پوشش دهد، به کار برد.
جولی اسک، تحلیلگر اصلی فارستر در این باره می‌گوید: «فکر نمی‌کنم اپل خود را در رقابت با متا ببیند. برای زاکربرگ همه چیز در این دنیای مجازی است و این چیزی نیست که اپل در مورد آن فکر می‌کند. اپل می‌گوید: فکر نمی‌کنیم مردم بخواهند ارتباط خود را با دنیای واقعی قطع کنند… ما می‌خواهیم دنیایی را که مصرف‌کنندگان در آن هستند، ارتقا دهیم.»
هدست Quest 3 که متا هفته گذشته منتشر کرد نیز یک هدست واقعیت ترکیبی (MR) با قابلیت‌های واقعیت افزوده (AR) است، بنابراین به نظر می‌رسد متا در آینده به رویکرد اپل نزدیک‌تر شود. با این حال، به نظر می‌رسد یک ویدیوی نمایشی که زاکربرگ در اینستاگرام منتشر کرده است، نشان می‌دهد که دستگاه این شرکت هنوز تا حد زیادی روی بازی متمرکز است.
بسیاری از تحلیلگران می‌گویند که بزرگترین مانع برای پذیرش هدست‌های واقعیت ترکیبی توسط مصرف کنندگان، اطمینان از موارد استفاده بالقوه و کاربردی این دستگاه‌ها است.
در حالی که متا ویژگی‌هایی را معرفی کرده است که به کاربران امکان بازی، کاوش در دنیای مجازی، تماشای ویدیوهای یوتیوب، تمرین، چت با دوستان و موارد دیگر را می‌دهد، هنوز اکثر مصرف کنندگان را متقاعد نکرده است که این دستگاه ارزشمند است.
به نظر می‌رسد هدف اپل در معرفی محصول در WWDC این است که اطمینان حاصل کند که پایگاه بزرگ توسعه دهندگان در اکوسیستم آن به ایجاد تجربیات جدید و جذاب برای دستگاه قبل از عرضه عمومی آن کمک کنند.
الکساندر گفت که توسعه برنامه‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی جدید مستلزم سرمایه‌گذاری قابل توجهی است، نه اینکه به زمان استفاده از دستگاه اشاره کنیم، بنابراین ممکن است مدتی طول بکشد تا طیف گسترده‌ای از تجربیات برای ویژن پرو (Vision Pro) در دسترس باشد. فقدان کنترل‌کننده‌ها و سایر لوازم جانبی نیز می‌تواند ایجاد انواع خاصی از برنامه‌ها، مانند بازی‌ها، برای دستگاه جدید را برای توسعه‌دهندگان دشوار کند.
با این حال، در رویداد دوشنبه، اپل ویژگی هایی از دیزنی مانند دیزنی+ و شرکت بازی یونیتی را معرفی کرد که علاوه بر مجموعه خدمات اپل، از همان ابتدا بر روی دستگاه در دسترس خواهد بود.
هدست متا مانند گوشی‌های بلک‌بری از نبود برنامه‌ها رنج می‌برد
تام فورته، تحلیلگر شرکت دیویدسون، عرضه ویژن پرو را با معرفی آیفون پس از بلک بری مقایسه کرد، مقایسه‌ای که احتمالاً زاکربرگ را به خشم می‌آورد. (فورته اشاره کرد که به نظر می‌رسد هدست متا کمتر از بلک‌بری از بازار کنار برود.)
فورته گفت: «بلک‌بری ثابت کرده بود که بازاری برای گوشی‌های هوشمند وجود دارد و موقعیتی مسلط ایجاد کرده بود، اما چیزی که واقعاً انجام نداد ساخت برنامه‌ها بود. ویژن پرو از برخی جهات، مانند آیفون است که برای موفقیت در آن باید شاهد توسعه این اکوسیستم در طول زمان باشیم.»
به گفته فورته، اگر اپل در پذیرش گسترده هدست‌های واقعیت ترکیبی موفق شود، متا همچنان می‌تواند سود ببرد.
در پایان بد نیست خاطرنشان کنیم که سهام متا در روز سه شنبه پس از کنفرانس اپل اندکی افزایش یافت و برخلاف اپل با واکنش منفی روبرو نشد.