مایکروسافت رسماً پشتیبانی از ویندوز ۱۰ را متوقف کرده است؛ اقدامی که عملاً کاربران را مجبور میکند یا به ویندوز ۱۱ مهاجرت کنند یا برای ادامهی دریافت بهروزرسانیهای امنیتی سیستم فعلی خود، هزینهی اضافی بپردازند. مشکل اینجاست که ویندوز ۱۱ روی حدود نیم میلیارد رایانهی فعلی قابل اجرا نیست و این مسئله احتمالاً باعث افزایش چشمگیر زبالههای الکترونیکی میشود، چون بسیاری از رایانههای سالم و قابل استفاده کنار گذاشته خواهند شد.
اما اوضاع از این هم نگرانکنندهتر است. مایکروسافت این هفته مجموعهای از قابلیتهای جدید هوش مصنوعی را معرفی کرد که ویندوز ۱۱ را به یک «رایانهی هوشمند» تبدیل میکند؛ سیستمی که توسط دستیار هوشمند این شرکت، یعنی کوپایلت، کنترل میشود. این توصیف اغراقآمیز نیست، چرا که خود مایکروسافت نیز دقیقاً با همین عبارت از آن یاد میکند.
یوسف مهدی، معاون اجرایی و مدیر ارشد بازاریابی مایکروسافت در بخش مصرفکننده، در گفتوگو با وبسایت ورج (The Verge) گفت:
«ما در آستانهی مرحلهی تازهای هستیم؛ جایی که هوش مصنوعی نهفقط در قالب یک چتبات، بلکه بهصورت طبیعی در صدها میلیون تجربهای که کاربران هر روز با ویندوز دارند، ادغام میشود. چشمانداز ما این است که کل سیستمعامل را حول محور هوش مصنوعی بازنویسی کنیم و رایانهای بسازیم که واقعاً رایانهی هوش مصنوعی باشد.»
برای کاربرانی که از تسلط هوش مصنوعی بر محیط کاری خود احساس نگرانی میکنند، زمانبندی این تغییرات چندان تصادفی به نظر نمیرسد. مایکروسافت با پایان دادن به پشتیبانی از ویندوز ۱۰، کاربران را به سوی سیستمی سوق میدهد که در آن، هوش مصنوعی بخش جداییناپذیر تجربهی کاربری خواهد بود.
یکی از تغییرات آشکار، قرار گرفتن کوپایلت در مرکز نوار وظیفه (Taskbar) ویندوز است؛ جایی که شاید مهمترین بخش رابط کاربری محسوب میشود. این تصمیم نشان میدهد مایکروسافت قصد دارد هوش مصنوعی را در قلب تجربهی کاربر جای دهد.
مایکروسافت در این نسخه روی تعامل صوتی نیز تمرکز کرده است. کاربران میتوانند با گفتن عبارت «هی کوپایلت!» (Hey, Copilot!) دستیار هوشمند را فعال کنند. مهدی از این قابلیت بهعنوان «سومین روش تعامل با رایانه، در کنار صفحهکلید و ماوس» یاد میکند. به گفتهی او، دادهها نشان میدهد کاربران میلیاردها دقیقه را در جلسات آنلاین مایکروسافت تیمز (Microsoft Teams) به صحبت میگذرانند؛ بنابراین از دید مایکروسافت، مردم از قبل به حرف زدن با رایانه عادت دارند.
قابلیت جدیدی به نام کوپایلت ویژن (Copilot Vision) نیز معرفی شده که به هوش مصنوعی امکان میدهد هرآنچه روی صفحه نمایش اتفاق میافتد را ببیند تا بتواند پیشنهادهای مرتبط و راهنماییهای کاربردی ارائه دهد. این ویژگی با کوپایلت اکشنز (Copilot Actions) همراه است که به دستیار اجازه میدهد کارهایی را بهصورت محلی روی سیستم انجام دهد؛ مثل مرتبسازی پوشهها یا جستوجوی اطلاعات.
مهدی در ادامه گفت: «رایانه باید بتواند بهجای شما عمل کند.»
البته چنین قابلیتی به سطح بالایی از دسترسی نیاز دارد و هرچند این دسترسی با رضایت کاربر فعال میشود، اما نگرانیهای زیادی دربارهی امنیت و حریم خصوصی ایجاد کرده است. این نگرانیها با توجه به سابقهی مایکروسافت چندان بیدلیل نیست. ویژگی ریکال (Recall) که پیشتر معرفی شده بود و بهطور مداوم از میزکار کاربر عکس میگرفت، با واکنشهای تند مواجه شد، زیرا میتوانست اطلاعات حساسی مانند شمارهی تأمین اجتماعی را ثبت و در پوشهای بدون رمزگذاری ذخیره کند.
در حال حاضر، قابلیتهای جدید کوپایلت بهصورت اختیاری فعال میشوند؛ با این حال، با توجه به سابقهی مایکروسافت در تلاش برای تحمیل دستیار ناموفق کورتانا (Cortana) در ویندوز ۱۰، بسیاری از کاربران نسبت به وعدهی «اختیاری بودن» این بار نیز تردید دارند. هنوز مشخص نیست آیا این وضعیت در آینده حفظ خواهد شد یا نه.