دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، بار دیگر از اپل خواسته است که تولید آیفون را به داخل آمریکا منتقل کند؛ در غیر این صورت، این شرکت با اعمال تعرفه‌ای حداقل ۲۵ درصدی بر محصولات تولیدشده در خارج مواجه خواهد شد. این فشار تازه، بخشی از تلاش طولانی‌مدت برای بازگرداندن زنجیره تأمین اپل به خاک آمریکا محسوب می‌شود؛ تلاشی که از وعده‌های انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶ آغاز شده است.
با این حال، اپل به جای انتقال تولید به آمریکا، بخشی از فعالیت‌های خود را از چین به کشورهای آسیایی دیگر مانند هند، ویتنام و تایلند منتقل کرده است. در حال حاضر، حدود ۸۰ درصد آیفون‌ها همچنان در چین مونتاژ می‌شوند و تقریباً هیچ بخشی از تولید آن‌ها در آمریکا انجام نمی‌شود.
آیا ساخت آیفون در آمریکا شدنی است؟
از نظر فنی بله، اما از نظر اقتصادی و عملیاتی بسیار دشوار است. به گفته وین لم (تحلیل‌گر بازار در شرکت TechInsights)، اگر اپل بخواهد آیفون را در آمریکا تولید کند، باید میلیاردها دلار در تجهیزات جدید سرمایه‌گذاری کرده و به دلیل کمبود نیروی کار، اتوماسیون بیشتری به‌کار گیرد. نتیجه این تصمیم احتمالاً افزایش شدید قیمت آیفون به بیش از ۲٬۰۰۰ دلار خواهد بود.
او می‌گوید: «در کوتاه‌مدت، این کار صرفه اقتصادی ندارد.»
متیو مور (مدیر پیشین طراحی تولید در اپل) نیز تأکید می‌کند که اگرچه تولید داخلی ممکن است به کاهش آلایندگی ناشی از حمل‌ونقل بین‌المللی کمک کند، اما این مزایا در مقایسه با چالش‌های عظیم اجرایی آن بسیار ناچیز است.
چرا اپل هنوز تولید را به آمریکا منتقل نکرده است؟
از دید بسیاری از متخصصان زنجیره تأمین، انتقال تولید آیفون به آمریکا در سال ۲۰۲۵ منطقی نیست. آیفون حدود بیست سال قدمت دارد و مدیران اپل معتقدند که این محصول در آینده‌ای نه‌چندان دور جای خود را به دستگاه‌هایی جدید و هوشمندتر، مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی خواهد داد.
وین لم می‌گوید: «بعید می‌دانم آیفون ۲۹ را ببینیم»؛ اشاره‌ای به تمرکز اپل بر توسعه محصولات واقعیت افزوده مانند هدست Vision Pro.
تجربه قبلی اپل در تولید رایانه‌های Mac در آمریکا نیز موفقیت‌آمیز نبوده است. در سال ۲۰۱۳، اپل خط تولیدی را در تگزاس راه‌اندازی کرد اما با مشکلاتی نظیر کمبود نیروی متخصص و اختلالات کاری روبه‌رو شد. اگرچه در سال ۲۰۱۹ ترامپ از این کارخانه بازدید کرد، اما دستگاه‌هایی که اکنون با برچسب «ساخته شده در آمریکا» عرضه می‌شوند، در واقع در تایلند مونتاژ شده‌اند.
چرا چین همچنان نقش کلیدی در تولید آیفون دارد؟
مزیت چین تنها در هزینه پایین نیست؛ این کشور دارای نیروی کار عظیم، فصلی و ماهر است و میلیون‌ها مهندس آموزش‌دیده دارد. بسیاری از زنان جوان چینی به دلیل دقت بالا و مهارت‌های فنی، نقش مهمی در مونتاژ قطعات ریز آیفون دارند. اپل در بررسی‌های داخلی خود نتیجه گرفته که یافتن چنین نیروی کاری در آمریکا تقریباً غیرممکن است.
علاوه بر این، کارگران فصلی چینی می‌توانند تنها برای چند ماه از سال به‌کار گرفته شوند و در خوابگاه‌هایی نزدیک کارخانه‌ها ساکن شوند؛ چیزی که در آمریکا فراهم نیست.
چین همچنین از نظر مهندسی در سطحی بسیار پیشرفته قرار دارد. تیم کوک، مدیرعامل اپل، در سال ۲۰۱۷ گفته بود که چین آن‌قدر مهندس ابزارسازی دارد که می‌توان با آن‌ها چند زمین فوتبال را پر کرد؛ در حالی‌که آمریکا به سختی می‌تواند یک اتاق را پر کند.
متیو مور می‌گوید: «نمی‌توان این سیستم تولیدی عظیم را به‌سادگی به کشور دیگری منتقل کرد.»
چرا اپل بخشی از تولید را به هند منتقل کرده است؟
هدف اصلی اپل از انتقال بخشی از تولید به هند، کاهش هزینه‌های گمرکی و حضور مؤثرتر در بازار رو به رشد این کشور بوده است. هند امروز بسیار شبیه چین بیست سال پیش است؛ دارای نیروی مهندسی جوان و زیاد، و همچنین مشوق‌های دولتی که به کاهش هزینه‌های تولید کمک می‌کنند.
آیا اپل واقعاً وابستگی خود به چین را کاهش داده است؟
نه به‌طور جدی. اگرچه مونتاژ نهایی آیفون‌ها در هند انجام می‌شود، بسیاری از قطعات کلیدی آن مانند صفحه‌نمایش و ماژول‌های Face ID هنوز در چین تولید می‌شوند. این قطعات به هند ارسال می‌شوند تا در آن‌جا فقط در کنار هم قرار بگیرند.
در نتیجه، اگرچه آیفون‌ها «مونتاژ شده در هند» نام می‌گیرند، اما بخش عمده فناوری و ساختار آن‌ها همچنان به چین وابسته است. این روش به اپل اجازه می‌دهد از تعرفه‌های آمریکا دور بماند؛ اما وابستگی راهبردی به چین همچنان برقرار است.