رونق فناوری هوش مصنوعی که پیش‌تر به‌دلیل مصرف بالای برق، آب و پردازنده‌های گرافیکی مورد انتقاد قرار گرفته بود، اکنون بازار جهانی حافظه را نیز دچار دگرگونی کرده است. با افزایش بی‌سابقه تقاضا برای سرورهای مجهز به هوش مصنوعی، قیمت انواع حافظه و ذخیره‌ساز طی هفته‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و انتظار می‌رود این روند تا سال آینده ادامه یابد.
بر اساس آمار مؤسسه ترندفورس، قیمت قراردادهای حافظه DRAM در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۷۱.۸ درصد افزایش یافته است؛ جهشی که حتی از رشد قیمت طلا نیز فراتر رفته است. کارشناسان می‌گویند افزایش تقاضا برای تراشه‌های حافظه در سرورهای هوش مصنوعی عامل اصلی این جهش بوده است.
در حال حاضر، موجودی تراشه‌های DDR5 به‌شدت کاهش یافته و برخی شرکت‌های کره‌ای تولیدکننده حافظه تا پایان ماه جاری از پذیرش سفارش جدید خودداری کرده‌اند. هم‌زمان، قیمت حافظه‌های SSD سازمانی بین ۱۵ تا ۳۵ درصد و ماژول‌های RDIMM مخصوص سرور بین ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش داشته است.
تأثیر این کمبود به بازار مصرفی نیز سرایت کرده است. در بازار آزاد، بهای تراشه ۱۶ گیگابیتی DDR4 از ۲۸ دلار به ۳۷ دلار و نوع DDR5 از ۲۰ دلار به ۳۳ دلار افزایش یافته است. بررسی‌های انجام‌شده در وب‌سایت‌های فروش آنلاین مانند آمازون و پی‌سی‌پارت‌پیکر نیز نشان می‌دهد قیمت رم‌های برندهای مطرحی همچون کورسِر (Corsair) و کروشیال (Crucial) طی هفته‌های گذشته به‌شدت افزایش یافته است.
با وجود آنکه DDR5 فناوری جدیدتر و سریع‌تری نسبت به DDR4 محسوب می‌شود، اما رشد قیمت DDR4 بیشتر بوده است. دلیل این امر آن است که تولیدکنندگان در حال تغییر خطوط تولید خود از DDR4 به DDR5 هستند و هم‌زمانی این تغییر با افزایش تقاضای ناشی از رونق هوش مصنوعی باعث ایجاد کمبود گسترده در عرضه شده است.
یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان حافظه در جهان اعلام کرده که موجودی محصولات DRAM، NAND و HBM خود را تا سال آینده به‌طور کامل فروخته است. کمبود عرضه به حدی جدی است که شرکت‌های خدمات ابری برای دریافت محموله‌هایی با تنها ۷۰ درصد تحقق سفارش، بهای بالاتری می‌پردازند و شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات اصلی (OEM) نیز تنها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از سفارش‌های خود را تحویل می‌گیرند.
از زمان آغاز رونق هوش مصنوعی، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند اوپن‌ای‌آی (OpenAI)، آمازون وب‌سرویس (Amazon Web Services) و مایکروسافت به بزرگ‌ترین خریداران حافظه و ذخیره‌ساز تبدیل شده‌اند، زیرا مراکز داده عظیم آن‌ها برای اجرای مدل‌های هوش مصنوعی به حجم بالایی از این قطعات نیاز دارند.
در این میان، برخی تولیدکنندگان مانند اِی‌دیتا (Adata) هشدار داده‌اند که شرایط فعلی به‌زودی بهبود نخواهد یافت و کمبود حافظه احتمالاً تا سال ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت. کارشناسان این وضعیت را آغاز یک «بازار صعودی» واقعی در صنعت حافظه می‌دانند؛ بازاری که به‌واسطه موج جهانی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی شکل گرفته است.