چکیده
شتابان هاست یکی از شناخته شده ترین مراکز آموزش مدیریت فناوری اطلاعات و همچنین بزرگترین ارائه دهنده خدمات هاستینگ و میزبانی وب در ایران است. کارشناسان مقالات تخصصی و آموزشی مراکز داده آی تی جو با مجموعه شتابان هاست این مقاله را همکاری نموده اند و مهم ترین نکاتی که باید درباره دیتاسنترها بدانید را آموزش داده اند.
دنیای فناوری اطلاعات یا آی تی (IT) دنیای بسیار گسترده ای است و تقریبا توانسته سرتاسر زمین را با استفاده از اینترنت به همدیگر متصل کند. امروزه تنها اتصال به یک درگاه اینترنتی کافی است تا دنیای عظیمی به روی ما باز شود که با استفاده از آن می توانیم آموزش ببینیم، اطلاعات ارسال کنیم و تجارت الکترونیک انجام دهیم. روش های مختلفی هم برای اتصال به دنیای اینترنتی وجود دارد از جمله کامپیوترها، تبلت ها، موبایل ها و… که همه آنها یک نقطه مشترک دارند، اینکه برای برقراری اتصال باید به سرور ایران، سرور اروپا یا لوکیشن های دیگر متصل شوند که در دیتاسنتر یا مرکز داده ها قرار دارند.
سرورها کامپیوترهای قدرتمندی هستند باید برای سرویس دهی کاربران اینترنت بصورت 24 ساعته روشن و به اینترنت متصل باشند. وظیفه این سرورها همچنین خدمات رسانی به انواع سرویس های هاستینگ از جمله هاست دانلود، سرور مجازی و سرور اختصاصی است.
همانطور که مشخص است سرورها نقش بسیار مهمی در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات ایفا می کنند، به شکلی اگر مشکلی برای آنها به وجود بیاید ممکن است خسارات سنگینی برای سازمان ها، کسب و کارها و وب سایت های آنها به وجود بیاید. به همین دلیل هم باید به خوبی از آنها نگه داری کرد و اگر مشکلی برای آنها به وجود بیاید، متخصصانی همیشه آماده هستند تا در سریعترین زمان ممکن آن را برطرف کنند.
به این منظور، سرورها را در مکان هایی به نام دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده نگه داری می کنند. مرکز یا پایگاه داده ها اغلب مکان های بزرگی هستند که ایده آل ترین شرایط برای سرورها فراهم میشود تا بالاترین میزان بازدهی خود را ارائه کنند. برق اضطراری، اینترنت پرسرعت، حفاظت و امنیت فیزیکی، تهویه و دمای مطبوع و… همگی از ویژگی هایی هستند که باید تهیه شوند تا خدمات مرکز داده به بهترین شکل ارائه شود.
شتابان هاست یکی از شناخته شده ترین مراکز آموزش مدیریت فناوری اطلاعات و همچنین بزرگترین ارائه دهنده خدمات هاستینگ و میزبانی وب در ایران است. کارشناسان مقالات تخصصی و آموزشی مراکز داده آی تی جو با مجموعه شتابان هاست این مقاله را همکاری نموده اند و مهم ترین نکاتی که باید درباره دیتاسنترها بدانید را آموزش داده اند.
مرکز داده یا دیتاسنتر چیست؟
برای شروع باید ابتدا نگاهی به تعریف مراکز و پایگاه های اطلاعات بیندازیم. مراکز داده مجموعه های بزرگی از کامپیوترهای یا سرورهای قدرتمندی هستند که در کنار سیستم های ذخیره سازی و امکانات محاسباتی که در اختیار دارند به سازمان ها و کاربران امکان پردازش، جمع آوری و ذخیره سازی و انتشار داده ها (Data) را می دهند.
امروزه تمامی کسب و کارهایی که نیاز به اتصال به اینترنت و قرار دادن بیزینس خود در فضای مجازی دارند، به جای صرف هزینه های سنگین و راه اندازی سرور و شبکه های رایانه ای در محیط کار خود، با تهیه سرورهای مجازی یا سرور اختصاصی ایران از خدمات مرکز داده استفاده می کنند.
بسیاری از متخصصان معتقدند پایگاه های اطلاعاتی مهم ترین زیرساخت های تامین کننده اتصال به دنیای آی تی یا فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند، چرا که عملا تمامی خدمات این حوزه بدون وجود سرورهای پرسرعت و قوی بدون استفاده خواهند بود.
به همین دلیل امکانات بسیاری برای تامین امنیت و حفاظت از سخت افزارها و نرم افزارهای موجود در این مراکز فراهم می شود تا ریسک از دست رفتن اطلاعات مهم سرورها به صفر نزدیک شود.
از جمله امکانات مرکز داده یا دیتاسنتر میتوان به برخی از موارد زیر اشاره کرد:
- حضور 24 ساعته متخصصان برای رفع مشکلات و بررسی وضعیت سرورها
- درب ها و قفل های بسیار ایمن برای محافظت از سخت افزارها
- اتصال به اینترنت پایدار و پرسرعت
- سیستم های تهیه و کنترل دمای قدرتمند
- امکانات گسترده اطفای حریق
- سامانه برق اضطراری
امروزه ده ها هزار دیتاسنتر بزرگ و کوچک در سرتاسر دنیا اتصال افراد به اینترنت را فراهم میکنند و هزینه استفاده از خدمات این مراکز نیز بسیار پایین است. شما نیز میتوانید با مراجعه به وب سایت شتابان هاست، اقدام به تهیه سرور اختصاصی اروپا یا سرورهای مجازی ایران در بهترین دیتاسنترها نمایید.
چه امکاناتی برای مدیریت مرکز داده لازم است؟
همانطور که اشاره کردیم راه اندازی یک دیتاسنتر شخصی و زیرساخت هایی که برای نگه داری از آن مورد نیاز است بسیار پر هزینه می باشد، به شکلی که شاید اکثر کسب و کارهای کوچک و متوسط از انجام آن ناتوان باشند. به همین دلیل با تهیه خدمات هاستینگ مثل هاست VPS یا هاست دانلود از امکانات یک دیتاسنتر دیگر استفاده می کنند.
در ادامه برخی از امکانات و تجهیزات اصلی مورد استفاده از در این مراکز و نقش آنها را بررسی می کنیم تا بعد از آن بهتر بتوانیم عملکرد و نحوه کار پایگاه های داده را درک کنیم.
1. سرور
سرورها اصلی ترین بخش هر شبکه و البته دیتاسنترها هستند. در واقع همه امکانات دما، تهویه، محافظت فیزیکی و… به دلیل اهمیت بالای سرورهایی است که در قفسه هایی به نام رک شبکه (Rack) نگه داری می شود.
البته تمام کارهای اصلی و مهم نیز توسط همین بخش انجام میشود، محاسبات، ذخیره سازی اطلاعات، ارائه خدمات وب سروریس و… همه و همه بر عهده کامپیوترهایی است که شبیه به رایانه های خانگی هستند، با این تفاوت که دارای منابع حجیم رم، CPU و فضای ذخیره سازی یا هارد می باشند و همچنین کیفیت سخت افزار و تجهیزات آنها نیز به مراتب بالاتر است. آنها همچنین با ظرفیت بالاتری اسمبل می شوند تا بتوانند به شکل همزمان وظیفه خدمات رسانی (سِرو یا serve کردن) به شاید چندین هزار کاربر را انجام دهند.
این منابع آنقدر زیاد هستند که شرکت های هاستینگ و ارائه خدمات میزبانی وب مثل شتابان هاست از آنها برای ایجاد چندین هاست و سرور مجازی استفاده می کنند و به این ترتیب خدمات web hosting را در قالب هاست اشتراکی، سرور اختصاصی و هاست دانلود ارائه می کنند.
شتابان هاست برای خرید هاست ایران کد تخفیف ویژه ای (host-iran) برای فعالان فناوری اطلاعات ایران در نظر گرفته است که می توانید در خریدهای خود از آن استفاده کنید.
2. رَک شبکه
رَک شبکه حکم اسکلت دیتاسنتر را دارد. رک به اتاقک ها یا قفسه های فلزی می گویند که سرورها و تجهیزات جانبی دیتاسنتر شامل روترها، مودم ها و… را در آن نگه داری می کنند. استفاده از رَک شبکه سه مزیت مهم دارد:
- از نظر فیزیکی از آنها در برابر مایعات، زلزله و افتادن روی زمین محافظت میکند.
- استفاده از آنها باعث منظم شدن فضای دیتاسنتر میشود.
علاوه بر دو مورد بالا، ساختار رک ها طبقه طبقه هستند و در هر طبقه میتوان سرورها و تجهیزات جانبی را قرار داد. در واقع در هر رک بسته به اندازه آن می توان چندین سرور را بصورت طبقه ای و با فاصله استاندارد قرار داد تا دسترسی به آنها و تعمیرشان آسان باشد.
3. سوئیچ شبکه
تجهیزات بعدی سوئیچ های شبکه هستند که برای سرورهایی که در مرکز داده نگه داری می شوند امکان اتصال به شبکه های اینترنت و اینترانت را فراهم می کنند. سرورها معمولا با استفاده از کابل به سوئیچ شبکه متصل می شوند تا آی پی اختصاصی به سرور داده شود و از طریق آن مسیریابی به درستی انجام شود.
همچنین هر سرور اروپا از یک آی پی نسخه 6 یا 4 یکتا برخوردار است و از این طریق امکان شناسایی و دسترسی به آنها میسر می شود.
4. سیستم های سرمایشی
شاید نکته ای که به آن توجه نکرده باشید این است که انجام این همه کار مختلف توسط دیتاسنترها، قطعا به میزان انرژی بسیار بالایی نیاز دارد. همچنین تجهیزات الکترونیکی که در هر سرور و اجزای مختلف دیگر فعال هستند همگی حرارت بالایی تولید می کنند و این امر باعث افزایش دمای سرور و تجهیزات شبکه می شود.
تهویه و سیستم های سرمایشی از مهم ترین بخش های مدیریت مرکز داده است و عدم تهویه مناسب نه تنها باعث کاهش بازدهی و پایداری سرویس ها میشود، بلکه به تدریج باعث خسارت به سخت افزارها و تجهیزات گران قیمت اجزای مختلف دیتاسنتر ها از جمله سرور می شود.
همانطور که گفتیم سرورها باید بصورت 24 ساعته، بدون استراحت روشن و آنلاین باشند که خود این امر میتواند تا حدی افزایش دما ایجاد کند، اما زمانی که مصرف اینترنت به اوج میرسد و سرورها شلوغ میشوند، شاید در دقیقه هزاران پردازش مختلف انجام دهند که این امر باعث افزایش شدید قسمت های مختلف بخصوص پردازنده ها میشود، پس برای جلوگیری از خسارت های سنگین باید سیستم های سرمایش قدرتمندی داشته باشیم.
بطور کلی هرچه فضای دیتاسنتر خنک تر باشد، فشاری که به دستگاهی های مختلف اتاق ها وارد میشود کمتر خواهد شد و ریسک خرابی و در نهایت سوختن تجهیزات و از دست رفتن اطلاعات حساس مشتریان کمتر میشود.
5. سیستم اطفای حریق
قطعا آتش گرفتن آخرین بلایی است که دوست دارید سر سرورها و اطلاعات شما بیاید! به همین دلیل برای مدیریت مرکز داده ها لازم است تجهیزات اطفای حریق با کیفیتی داشته باشند تا در مواقع بحرانی مثل آتش سوزی، اتاقک ها در کمترین زمان ممکن برای دفع آتش و پخش آن اقدام کنند تا کمترین خسارت به سرورها و اطلاعات با ارزش آنها وارد شود.
برای درک خسارتی که ممکن است در این اتفاق به بار بیاید، تصور کنید کوچک ترین دیتاسنترهای دنیا حداقل 5 سرور در خود دارند، که هرکدام از آنها ممکن است به صد الی هزار کسب و کار خدمات رسانی کنند. به این ترتیب صد ها و هزاران کسب و کار اطلاعات مهم خود را از دست می دهند و با اختلال مواجه میشوند.
خدمات مرکز داده چطور ارائه می شود؟
پایگاه داده ها جایی است که در آن اطلاعات با استفاده از ارتباطات اینترنتی یا اینترانتی (شبکه داخلی) دریافت، ارسال و رایانش می شوند. در ادامه این مقاله آموزشی فناوری اطلاعات قصد داریم به اینکه چگونه این اتفاق میافتد و data center ها چگونه کار میکنند بپردازیم.
تصور کنید برای تهیه سرور ایران یا سرور اروپا به شتابان هاست مراجعه میکنید و آدرس آن را (Shetabanhost.com) در مرورگر خود وارد می کنید. برای اینکه درخواست ما به دیتاسنتر برسد لازم است از 5 ایستگاه عبور کنیم.
· ایستگاه اول: لایه های امنیتی و دیوارهای آتشین!
در مرحله اول، زمانی که درخواست شما به عنوان کلاینت به سرورهای این مراکز ارسال میشود به اولین لایه یعنی لایه امنیتی دیتاسنتر (Security Layer) میرسد. دیوار های آتشی (firewall) و سرویس های امنیتی در اینجا حسابی درخواست شما را برای یافتن بدافزار و هر نوع آلودگی بررسی می کنند.
· ایستگاه دوم: لایه دسترسی و وب سرور
بعد از مرحله دوم، اگر مشخص شود که درخواست شما، درخواست سالمی است و قصد تخریب سرور و اطلاعات را ندارید، اجازه عبور پیدا می کند و وارد لایه دسترسی یا Access Layer میشود. در این قسمت سوئیچ ها (که پیش تر معرفی کردیم) درخواست شما را به سمت وب سرور های فیزیکی یا مجازی که در لایه های داخلی قرار دارند هدایت می کنند.
· ایستگاه سوم: سرور
در مرحله سوم، بالاخره به سرورها دست پیدا می کنیم. درخواست ما را پردازش می کند و سپس به سمت دیتابیس یا بانک اطلاعات هدایت میکند. در این قسمت سرور درحال بررسی داده های مربوطه از دیتاسنتر است تا دیتاهای مرتبط با درخواست شما را فراخوانی کند.
· ایستگاه چهارم: هارد دیسک
مرحله چهارم جایی است که پس از پردازش و فراخوانی داده ها، نوبت به این میرسد که درخواست پردازش شده از لایه های داخلی عبور کنند تا اطلاعات از هارد دیسک استخراج شود. پس از آن، پاسخ های استخراج شده در قالب بسته های دیتا آماده ارسال و انتقال می شوند.
· ایستگاه آخر: روتر
در مرحله آخر، زمانی که همه کارهای بررسی تا آماده سازی بسته ها انجام شد، بسته ها در اختیار روتر قرار می گیرند تا سریعترین و بهترین مسیر را پیدا کرده و با استفاده از فضای ارتباطی و شبکه ای بیسیم یا با سیم، اطلاعات را به شکل یک صفحه وب به مبدا یا کلاینت که همان ما هستیم ارسال کند.
شاید این مراحل کمی طولانی به نظر برسد، اما با استفاده از سرور مجازی یا سرورهای اختصاصی که توسط بهترین شرکت های ارائه دهنده از جمله شتابان هاست ارائه می شوند همه این کارها در کمتر از 2 الی 3 ثانیه انجام می شوند.
اهمیت استفاده از سرورها و هاستینگ پرسرعت مثل هاست دانلود شتابان هاست نیز همین است که بتوانند درخواست های مشتریان و کاربران سایت یا اپلیکیشن های ما را در کمترین زمان ممکن پاسخ دهند و از این نظر سرعت بالا در انجام کارها یک ضرورت به شمار می آید.
انواع مختلف مرکز داده را بشناسید
دیتاسنترها که بخش مهمی از فناوری اطلاعات حساب می شوند، بر اساس کارکرد و نوع مدیریتشان به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر یک ویژگی ها و مزایای خودشان را دارند. در ادامه به انواع مختلف آنها می پردازیم.
* دیتاسنتر سازمانی (Enterprise Data Center)
Data Center های سازمانی یک نوع از دیتاسنترهای اختصاصی هستند که اکثرا با آنها آشنایی داریم. این نوع از مراکز داده به واسطه خود سازمان ها و شرکت های بزرگ در ساختمان اصلی ساخته میشوند و مدیریت مرکز داده نیز توسط خود آنها انجام می شود.
این روش قدیمی ترین و پرهزینه ترین نوع از مراکز داده است، اگرچه هنوز سازمان ها و مراکز بزرگی هستند که ترجیح میدهند با صرف هزینه اضافه مرکز اختصاصی خودشان را داشته باشند.
* مرکز داده مدیریت شده (Managed Data Center)
پایگاه های داده مدیریت شده اولین نوع برون سپاری یا Outsource از دیتاسنترها هستند که اولین بار در اروپا ساخته شدند و با استفاده از سرور اروپا به سازمان ها و شرکت های بسیاری خدمات رسانی می کردند. همانطور که از نام این سرویس مشخص است بر خلاف دیتاسنترهای سازمانی، مدیریت آنها توسط شرکت های سرویس دهنده که شرکت های ثالث هستند انجام میشود.
البته برخی از این سرویس دهندگان اجازه مدیریت جزئی یا مدیریت کامل کارکردهای دیتاسنتر را نیز برای کاربران خود فراهم می کنند. این روش، روش خوبی است که سازمان ها و شرکت ها از صرف هزینه های سنگین جلوگیری کنند و تجهیزات و منابع زیرساختی خود را از سرویس دهنده های این حوزه اجاره نمایند.
* مرکز داده هم مکان یا کولوکیشن (Colocation Data Center)
در ابتدا کاربران بسیاری مایل به برون سپاری خدمات مدیریت دیتا بودند و این روش طرفداران بسیاری داشت، اما پس از مدتی خواسته اصلی کسب و کارها و صاحبان سرور ایران این شد که کارمندان خود سازمان بتوانند به جای کارکنان شرکت های سرویس دهنده وظیفه کنترل و نگه داری کامل دیتاسنتر را برعهده داشته باشند، به این شکل احتمالا خیالشان از بابت امنیت سرور و اطلاعاتشان راحت تر بود.
همین مسئله باعث شد تا روش مدیریت دیتا هم مکان یا Colocation توسط شرکت های ارائه دهنده فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه شود. در این روش، همانطور که مطابق خواست سازمان ها و موسسات بود، سرورهای قدرتمند به همراه فضایی امن برای نگه داری و با پشتوانه پهنای باند وسیع و اینترنت پرسرعت در اختیار آنها بود، ضمن اینکه کارمندان سازمان های درخواست کننده میتوانستند یک یا چند رک یا حتی قفسه از دیتاسنترها را اجاره کنند.
به این ترتیب هم بسیاری از سرویس های ارائه دهندگان شامل مدیریت سرورها برعهده کارکنان کارفرما است و هم مشتریان دیتاسنترها سرویسی که مدنظرشان بود را بدست می آورند.
* دیتاسنتر عمده یا یکجا (Wholesale Data Center)
نوع دیگری از دیتاسنترها، مخصوص کسب و کارهایی است که نمی خواهند در نقاط مختلف دیتاسنتر بسازند و ترجیح می دهند بخش و فضایی از دیتاسنترها را که از قبل ساخته شده اند اجاره کنند.
دیتاسنتر یکجا، به نوعی از خدمات مرکز داده گفته می شود که در آن دیتاسنترهای بزرگ به بخش های کوچک تر تقسیم می شوند و به هر بخش تجهیزات، انرژی برق، فضا و امکانات مورد نیاز داده شده است و مشتریان این فضاها را بصورت یکجا اجاره می کنند.
بسیاری از شرکت های بزرگ و بین المللی مثل یاهو یا فیسبوک از این نوع مدیریت اطلاعات بهره می برند و بجای ساخت دیتاسنتر خود در نقاط مختلف دنیا، از موارد از قبل ساخته شده استفاده میکنند. برخی از شرکت های ارائه دهنده همچنین بعضی از مسئولیت ها مثل نگه داری، مدیریت سیستم های تاسیساتی و مکانیکی و گاها خود دیتاسنتر را نیز با موافقت مشتریان برعهده می گیرند.
* خدمات مرکز داده ابری (Cloud Data Center)
آخرین نوع از مراکز داده که معرفی می کنیم جدیدترین، محبوب ترین و در عین حال ارزان ترین روش مدیریت اطلاعات و نگه داری از آنها در دنیای فناوری اطلاعات است.
پیش از اینکه انواع مختلفی از پایگاه داده ها به وجود بیاید، شرکت ها برای تامین نیازهای آی تی خود مجبور بودند یا با راه اندازی دیتاسنتر اختصاصی در ساختمان خود از نوع سازمانی استفاده کنند یا با استفاده از مرکز داده مدیریت شده از شرکت های دیگر سرویس های خود را اجاره می کردند.
اما امروزه با استفاده از فناوری فضای ابری و ارائه خدمات زیرساختی به عنوان سرویس (Infrastructure as a Service) کسب و کارها و سازمان ها می توانند بصورت کاملا شخصی و سلف سرویس، با استفاده از چند کلیک ساده دیتاسنترهای مجازی خود را پیاده سازی کنند، آن هم بر بستر های ابری و در کوتاه ترین زمان ممکن!
مراکز داده ابری به ما این امکان را می دهند تا از ویژگی ها و قدرت یک گروه بزرگ از سرورها و منابع آنها استفاده کنیم و بدون نگرانی از محدودیت های جغرافیایی از سرور اروپا و آمریکا یا هر لوکیشن دیگری استفاده کنیم.
آموزش تخصصی فناوری اطلاعات هاست و سرور با شتابان هاست
بسیار خوشحالیم که تا انتهای این مقاله آموزشی با ما همراه بودید. در این مقاله نگاهی انداختیم به مهم ترین نکاتی که باید درباره دیتاسنترها و خدمات مراکز داده بدانید، اینکه چطور کار میکنند، چه انواعی دارند و از چه بخش های تشکیل شده اند.
چرا که فناوری اطلاعات و ارتباطات (آی تی) یک علم درحال گسترش است و مرکز داده به عنوان زیرساخت های اساسی برای تامین نیازهای شبکه کسب و کارها و همچنین ارائه خدمات هاستینگ سایت و اپلیکیشن از جمله سرور اروپا و سرور ایران یکی از مهم ترین بخش های آن به شمار می رود.
توجه! این مطلب یک رپورتاژ آگهی است و محتوای آن توسط تبلیغ دهنده نگارش شده است.
آی تی جو مسئولیتی در قبال صحت و سقم محتوای تبلیغاتی ندارد.